Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2024 roku

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej, Wydział IV Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Filip Wesołowski

Protokolant: Nicola Kubik-Rusak

po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2024 roku we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko (...) spółce z o.o. w S.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 69052,20 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy pięćdziesiąt dwa złote i dwadzieścia groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2022 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 8853 zł kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 marca 2022 roku powódka K. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą PASSA, domagała się od strony pozwanej (...) spółki
z o.o. w S. zasądzenia kwoty 69052,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że zawarła ze stroną pozwaną umowę, zgodnie z którą strona pozwana zobowiązała się wykonać, w oparciu o wytyczne i zamówienie, przyczepę izotermiczną. Przed zrealizowaniem zamówienia strona pozwana wystawiła fakturę VAT na kwotę 69052,20 zł, którą powódka w terminie opłaciła. Po wykonaniu przyczepy okazało się, że jest ona niezgodna z zamówieniem. Z tej przyczyny stała się ona nieprzydatna do użytku i dlatego powódka odstąpiła od umowy oraz zażądała zwrotu wynagrodzenia (w wysokości dochodzonej pozwem), czego strona pozwana nie uczyniła, mimo wezwań do zapłaty.

W dniu 9 września 2022 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądzono kwotę dochodzoną pozwem oraz 7070 kosztów procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Przyznała, że zawarła z powódką umowę wskazaną w pozwie i wykonała na jej zlecenie przyczepę izotermiczną oraz że otrzymała z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie dochodzonej pozwem. Zaprzeczyła natomiast, aby zachodziły podstawy do odstąpienia przez powódkę od umowy. Strona pozwana zarzuciła, że wykonała przyczepę izotermiczną zgodnie z zamówieniem i standardami obowiązującymi dla tego typu konstrukcji. Zarzuciła także, że wprowadzenie zmian zaproponowanych przez powódkę w trakcie realizacji zamówienia nie było już możliwe, o czym poinformowała powódkę. Strona pozwana zaprzeczyła także, aby wykonana przyczepa miała wady. Zarzuciła wreszcie, że przyczepa nadaje się do użytku, a jej ewentualne wady (których istnieniu zaprzeczyła) uprawniałyby powódkę wyłącznie do żądania obniżenia wynagrodzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W październiku 2020 roku K. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą PASSA, zwróciła się do (...) S.A. w restrukturyzacji w S. (sprzedawcy) w celu zakupu nowego samochodu dostawczego marki I. (...). Sprzedawca poinformował wtedy, że zleci zabudowę termiczną wskazanego samochodu (...) spółce z o.o. w S..

(dowód: bezsporne)

W oparciu o uzyskane od sprzedawcy informacje K. P., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą PASSA (zamawiający), zleciła (...) spółce z o.o. w S. (wykonawcy) wykonanie przyczepy izotermicznej dopasowanej do nowego samochodu dostawczego.

Do prowadzenia negocjacji w sprawie, uzgadniania warunków zlecenia i ich akceptacji zamawiający upoważnił swojego pracownika M. G..

(dowód: bezsporne;

zeznania świadka M. G. z dnia 2.02.2024 roku [0:04-0:29];

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49])

W wiadomości elektronicznej z dnia 10 listopada 2020 roku pełnomocnik zamawiającego (M. G.) zwrócił się do wykonawcy z prośbą o przedstawienie oferty na wykonanie przyczepy izotermicznej o szerokości maksymalnej 2,10 m, długości 5 m i wysokości zrównanej z izotermą I.. Przedstawił jako wzór przyczepę z samochodem dostawczym, które zamawiający już użytkował i wskazał, że przyczepa powinna posiadać:



hamulec z samoregulującymi się szczękami,



koło podporowe zamontowane wewnątrz dyszla do urządzenia najazdowego (wersja podpory mocniejsza),



dodatkowe światło cofania,



brak bocznych drzwi,



listwy kontenera zewnętrzne w kolorze białym,



oświetlenie wewnątrz,



listwy mocowania ładunku (w ścianie i pionowo od 100 cm do 140 cm),



wzmocnienie dachu pod agregat,



akumulator montowany w skrzynce narzędziowej,



brak skrzynki narzędziowej pod dyszlem,



koło zapasowe pod zabudową w koszu,



amortyzatory osi,



stabilizatory jazdy AKS,



chropowaty dach,



koła piętnastocalowe.

(dowód: bezsporne;

korespondencja elektroniczna – k. 21-22,

zeznania świadka M. G. z dnia 2.02.2024 roku [0:04-0:29];

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49];

zeznania świadka W. B. z dnia 2.02.2024 roku [0:49-01:19])

W dniu 18 listopada 2020 roku pracownik wykonawcy (M. T.) przygotował ofertę numer (...) na wykonanie przyczepy izotermicznej za kwotę 53840 zł netto, zawierającej standardowe wyposażenie:



podwozie dwuosiowe z kołami 15 cali,



konstrukcję ścian o grubości 53 mm, wykonaną z płyt warstwowych typu SANDWICH w kolorze białym,



błotnik z tworzywa sztucznego z fartuchami przeciwbłotnymi,



podłogę o grubości 97 mm izolowaną, samonośną, pokrytą wylewką antypoślizgową,



ramę pośrednią zabudowy wykonaną z profili aluminiowych,



system łącznia ścian oparty na profilach narożnych aluminiowych lakierowanych w kolorze białym,



narożną zabudowę design aero w kolorze grafit oraz w kolorze białym,



ściany klejone na zakładkę, wzmocnione profilem aluminiowym anodowanym,



listwę aluminiową przypodłogową o wysokości 140 mm,



ścianę przednią i sufit o grubości 63 mm ze wzmocnieniem pod montaż agregatu chłodniczego,



drzwi tylne dwuskrzydłowe o grubości 63 mm (kąt otwarcia 2700 z możliwością zabezpieczenia w pozycji otwartej),



zamknięcie zewnętrzne ze stali nierdzewnej na dwóch skrzydłach lewym i prawym,



wysuwaną drabinkę wejściową oraz uchwyt do wchodzenia,



klamki i zamknięcia ze stali nierdzewnej zamykane na klucz,



tylny portal wykonany z profili zimno giętych ze stali kwasoodpornej,



tylny spojler z obrysówkami LED i dodatkowym światłem stop,



dwa odboje gumowe mocowane do tylnego portalu pojazdu,



oświetlenie wewnętrzne – jeden punkt świetlny diodowy POWER LED, odporny na wilgoć,



oświetlenie zewnętrzne diodowe, zgodne z przepisami KD i UE,



aluminiowe listwy przeciwnajazdowe – stałe,



atest higieniczny PZH,



system ścian pod drugą podłogę (listwy),



dach strukturalny.

W ofercie jako wyposażenie dodatkowe wskazano:



stabilizator jazdy AKS za dodatkową opłatą w kwocie 1500 zł netto,



amortyzatory osi za dodatkową opłatą w kwocie 800 zł netto.

Termin realizacji określono jako 7-8 tygodni.

(dowód: bezsporne;

oferta nr (...) z dnia 18.11.2020 roku – 23-25;

dokumentacja projektowa – k. 78-80, 112-115;

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49];

zeznania świadka W. B. z dnia 2.02.2024 roku [0:49-01:19])

Zamawiający przyjął ofertę, co skutkowało wystawieniem przez wykonawcę w dniu 30 grudnia 2020 roku potwierdzenia zamówienia o numerze (...), zgodnego z ofertą przygotowaną przez pracownika (M. T.). Ponadto wskazano, jako element dodatkowego wyposażenia, że przyczepa powinna być równa z zabudową samochodu ze zlecenia 859/20.

W tym samym dniu (30 grudnia 2020 roku) wykonawca wystawił fakturę proforma nr ZS-331/20/S na kwotę 69052,20 zł brutto (56140 zł netto) za izotermę z drzwiami tylnymi dwuskrzydłowymi, wymiary: długość 5000, szerokość 2100, wysokość 2200.

Należność powyższa została w całości zapłacona przez zamawiającego.

Po otrzymaniu należności (w dniu 31 grudnia 2020 roku) wykonawca wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 69052,20 zł brutto (56140 zł netto) za izotermę z drzwiami tylnymi dwuskrzydłowymi, wymiary: długość 5000, szerokość 2100, wysokość 2200.

W dniu 8 stycznia 2021 roku wykonawca po raz kolejny przesłał zamawiającemu potwierdzenie zamówienia nr (...) wskazując w nim termin realizacji zamówienia jako 8 tygodni.

(dowód: bezsporne;

potwierdzenie zamówienia nr (...) – k. 26-27, 31-32;

faktura proforma – k. 28;

potwierdzenie wykonania przelewu – k. 29;

faktura VAT z dnia 31.12.2020 roku – k. 30;

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49])

W wiadomości elektronicznej z dnia 25 stycznia 2021 roku pracownik zamawiającego (M. G.) zwrócił się do pracownika wykonawcy (M. T.) z prośbą o wycenę grubszych ścian zamówionej przyczepy, na około 80 cm. Wskazał także, że istotne jest, aby zamówiona przyczepa była tej samej wysokości co bus IVECO DAILY (zrównano wysokość izotermy na przyczepie do wysokości busa) i zwrócił uwagę, że istotne jest by podłoga izotermy była zaraz nad kołami (aby nie montowano ramy pośredniej). Do wiadomości, jako wzór, zostały dołączone zdjęcia z przyczepą izotermiczną spełniającą wymogi.

(dowód: bezsporne;

korespondencja elektroniczna ze zdjęciami– k. 33-36, 38-39, 97-98, 100-102;

zeznania świadka M. G. z dnia 2.02.2024 roku [0:04-0:29];

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49])

W wiadomości elektronicznej z dnia 18 lutego 2021 roku pracownik wykonawcy (M. T.) poinformował pracownika zamawiającego (M. G.), że po długotrwałych negocjacjach z dostawcami nie udało się już wprowadzić zmian konstrukcyjnych w zamówionej przyczepie. Wskazał, że prace już kilka tygodni temu były zaawansowane i można jedynie próbować wprowadzić poprawki na etapie produkcji w firmie.

(dowód: bezsporne;

korespondencja elektroniczna – k. 41 i 77;

zeznania świadka M. G. z dnia 2.02.2024 roku [0:04-0:29];

zeznania świadka M. T. z dnia 2.02.2024 roku [0:29-0:49])

W trakcie realizacji zamówienia wykonawca poinformował pracownika zamawiającego (M. G.) o powstaniu opóźnienia w wykonaniu zlecenia. Przyczepa została wykonana ostatecznie na przełomie lipca i sierpnia 2021 roku, a pracownik zamawiającego (M. G.) dokonał jej oględzin.

Podczas oględzin pracownik zamawiającego stwierdził, że zabudowa przyczepy jest nadmiernie wysunięta, a wysokość przyczepy nie jest prawidłowa (różniła się od wysokości busa IVECO). Ponadto dostrzegł brak hamulców z samoregulującymi się szczękami, dodatkowego światła cofania oraz nieprawidłowe umiejscowienie włącznika oświetlenia wewnętrznego i nieprawidłowe umiejscowienie koła podporowego, ponieważ nie zamontowano go bezpośrednio do urządzenia najazdowego.

(dowód: dokumentacja zdjęciowa – k. 37 i 40;

zeznania świadka M. G. z dnia 2.02.2024 roku [0:04-0:29])

W piśmie z dnia 24 września 2021 roku, doręczonym wykonawcy w dniu 27 września 2021 roku, zamawiający złożył reklamację z powodu znaczących niezgodności wykonania przyczepy z wytycznymi, przedstawianymi kilkakrotnie w korespondencji elektronicznej wymienionej z pracownikiem wykonawcy (M. T.). Wskazał, że niezgodności z wytycznymi dotyczą:



zbyt wysokiej ramy (skutkującej utratą wysokości izotermy),



zbyt szerokiego zderzaka przedniego, przez co zabudowa została przesunięta do tyłu, co skutkowało nieprawidłowym rozłożeniem masy,



braku hamulców z samoregulującymi się szczękami,



niezamontowania koła podporowego wewnątrz dyszla do urządzenia najazdowego,



braku dodatkowego światła cofania.

Jednocześnie zamawiający wskazał, że zamówienie nie zostało zrealizowane w umówionym terminie. Wreszcie oświadczył, że wobec powyższych nieprawidłowości nie dokona odbioru przyczepy i wezwał wykonawcę do zwrotu zapłaconego wynagrodzenia w wysokości 69052,20 zł brutto.

Wykonawca w żaden sposób nie zareagował na reklamację.

(dowód: bezsporne;

reklamacja z dnia 24.09.2021 roku z dowodem odbioru – k. 43-45)

W piśmie z dnia 12 listopada 2021 roku, doręczonym wykonawcy w dniu 15 listopada 2021 roku, zamawiający (wobec braku otrzymania odpowiedzi na złożoną reklamację) wezwał wykonawcę do doprowadzenia wykonanej przyczepy do zgodności z wytycznymi ustalonymi z pracownikiem wykonawcy (M. T.) – w terminie jednego miesiąca pod rygorem złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Wskazał przy tym, że konstrukcja przyczepy nie została wykonana prawidłowo, zgodnie z wytycznymi, a uchybienia w budowie są na tyle istotne, że czynią ją nieprzydatną. Jednocześnie zauważył, że przesunięcie zabudowy do tyłu, poza zderzak przedni, stwarza szczególne niebezpieczeństwo zwiększonego nacisku na tył przyczepy, co może być bardzo niebezpieczne w trakcie jazdy.

Wykonawca nie zareagował w żaden sposób także na powyższą korespondencję.

(dowód: pismo z dnia 12.11.2021 roku z dowodem odbioru – k. 46-48)

W piśmie z dnia 10 stycznia 2022 roku, doręczonym wykonawcy w dniu 11 stycznia 2022 roku, zamawiający złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy, której przedmiotem było wykonanie przyczepy izotermy na podstawie oferty nr (...) z dnia 18 listopada 2020 roku, z uzgodnionymi zmianami, do której wystawiono zamówienie nr (...) z dnia 8 stycznia 2020 roku. Wskazał przy tym, że przyczyną odstąpienia było nieprawidłowe wykonanie przyczepy, to jest niezgodne z wytycznymi, a uchybienia w budowie były na tyle istotne, że czyniły ją nieprzydatną do użytku. Jednocześnie poinformował, że niezgodności z wytycznymi dotyczyły:



zbyt wysokiej ramy (skutkującej utratą wysokości izotermy),



zbyt szerokiego zderzaka przedniego, przez co zabudowa została przesunięta do tyłu, co skutkowało nieprawidłowym rozłożeniem masy,



braku hamulców z samoregulującymi się szczękami,



niezamontowania koła podporowego wewnątrz dyszla do urządzenia najazdowego,



braku dodatkowego światła cofania.

Zamawiający zwrócił także uwagę, że przesunięcie zabudowy do tyłu, poza zderzak przedni, stwarzało szczególne niebezpieczeństwo zwiększonego nacisku na tył przyczepy, co mogło być bardzo niebezpieczne w trakcie jazdy.

(dowód: pismo z dnia 10.01.2022 roku z dowodem odbioru – k. 49 i 51-52)

W odpowiedzi na oświadczenie o odstąpieniu od umowy (w piśmie z dnia 19 stycznia 2022 roku) pełnomocnik wykonawcy poinformował zamawiającego, że uznaje to oświadczenie za bezskuteczne, ponieważ nie znajduje podstawy prawnej i faktycznej do jego złożenia. Jednocześnie wskazał, że wykonawca odmówił zwrotu otrzymanego wynagrodzenia. Odnosząc się do poszczególnych wad przyczepy zgłoszonych przez zamawiającego wyjaśnił, że:



rama została dostosowana do skoku koła tak, aby nie występowało obcieranie koła o spód podłogi; została także dostosowana do podłogi samonośnej bez stosowania dodatkowej tamy pośredniej, co było zgodne z wytycznymi;



zbyt szeroki zderzak przedni nie miał wpływu na zabudowę i jest to standardowe podwozie stosowane przez wykonawcę;



brak hamulców z samoregulującymi szczękami wynikał z niedopatrzenia wykonawcy;



koło podporowe zostało faktycznie zamontowane wewnątrz dyszla, ale według standardu stosowanego przez wykonawcę;



dział produkcyjny nigdy nie otrzymał zlecenia na montaż dodatkowego światła cofania.

Odnosząc się natomiast do twierdzeń dotyczących niebezpieczeństwa związanego z przesunięciem zabudowy pełnomocnik wykonawcy wskazał, że przesunięcie zabudowy nie ma żadnego wpływu na użytkowanie pojazdu.

(dowód: pismo z dnia 19.01.2022 roku – k. 53-55)

W dniu 22 maja 2022 roku rzeczoznawca samochodowy W. O. sporządził na zlecenie zamawiającego ocenę techniczną stanu przyczepy wykonanej przez wykonawcę, z której wynikało, że rama przyczepy została nieprawidłowo zaprojektowana, ponieważ posiada nadmierne gabaryty i masę, co będzie miało negatywne konsekwencje dla jej eksploatacji w postaci dodatkowego oporu powietrza wywołanego przez czoło ramy podczas jazdy i nadmiernej masy własnej przyczepy skutkującej podwyższonym zużyciem paliwa.

Jednocześnie rzeczoznawca wskazał, że zbyt wysokie położenie środka ciężkości załadowanej przyczepy powoduje, że będzie miała tendencję do przewracania się podczas pokonywania zakrętów, a przesunięcie środka ciężkości kontenera do tyłu w stosunku do środka geometrycznego układu jezdnego powoduje także niestabilność jazdy z załadowaną przyczepą przy prędkościach zbliżonych do 80 km/h.

Ponadto rzeczoznawca zauważył, że wysokość przyczepy jest większa o 170 mm od wymaganej wysokości pojazdu ciągnącego (3120 mm), co będzie powodować dodatkowy opór powietrza i zwiększone zużycie paliwa.

Usunięcie powyższych wad, według rzeczoznawcy, będzie możliwe dopiero po zaprojektowaniu i wykonaniu nowej ramy przyczepy i osadzeniu na niej nowego kontenera o zgodnej ze zleceniem wysokości 2300 mm.

(dowód: ocena techniczna z dnia 22.05.2022 roku – k. 56-62)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporne w niniejszej sprawie było przede wszystkim zawarcie przez strony umowy, której przedmiotem było wykonanie przez stronę pozwaną przyczepy izotermicznej dostosowanej do zakupionego przez powódkę samochodu dostawczego marki IVECO DAILY 50C21. Poza sporem była także wysokość ustalonego z tego tytułu wynagrodzenia (w wysokości 69052,20 zł brutto) oraz to, że powódka tę należność zapłaciła. Właściwie poza sporem było również to, że strona pozwana wykonała przyczepę, lecz nie została ona odebrana przez powódkę. Poza sporem było wreszcie to, że powódka złożyła stronie pozwanej oświadczenie o odstąpieniu od umowy i zażądała zwrotu zapłaconego wynagrodzenia. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do tego, czy powódka skutecznie odstąpiła od zawartej umowy, a co za tym idzie, czy była uprawniona do żądania zapłaty kwoty dochodzonej pozwem.

Trzeba w tym miejscu przede wszystkim przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei – na pozwanym.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że w niniejszej sprawie co do zasady to na powódce spoczywał ciężar udowodnienia istnienia dochodzonego roszczenia, bowiem to ona domagała się zapłaty kwoty dochodzonej pozwem. Przede wszystkim powinna była ona udowodnić, że skutecznie odstąpiła od umowy zawartej ze stroną pozwaną.

Strony niniejszego procesu łączyła umowa o dzieło. Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło ma zatem za przedmiot zobowiązanie się przyjmującego zamówienie do wykonania dla zamawiającego, za zapłatą wynagrodzenia, określonego w umowie dzieła, to jest osiągnięcie uzgodnionego przez strony rezultatu. Przedmiotem umowy zawartej przez strony było zobowiązanie strony pozwanej do wykonania przyczepy izotermicznej dostosowanej do zakupionego przez powódkę samochodu dostawczego marki IVECO DAILY 50C21, zgodnie z wytycznymi i zamówieniem.

Należy w tym miejscu przede wszystkim wskazać, że w przypadku wadliwego wykonywania dzieła zamawiający może skorzystać z uprawnień wynikających z art. 636 §1 k.c., zgodnie z którym jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Reakcja zamawiającego na dostrzeżony nieprawidłowy sposób wykonywania dzieła może być zatem – w zależności od sytuacji – zróżnicowana. Może on bowiem próbować wpłynąć na jego zmianę. Jeżeli jednak w odpowiednim czasie nie da to spodziewanego rezultatu, ma do wyboru dwie drogi wskazane w art. 636 §1 k.c. Przesłanką dokonania tego wyboru jest to, czy ze względu na osobiste przymioty wykonującego dzieło, ktokolwiek inny mógłby w ogóle rozpoczęte dzieło poprawić lub dokończyć. Jeśli nie byłoby to możliwe, niewątpliwie usprawiedliwione w takiej sytuacji jest odstąpienie od umowy.

Należy w tym miejscu także przypomnieć, że uchylenie art. 637 k.c. (z dniem 25 grudnia 2014 roku) spowodowało zniesienie istniejącej autonomicznej (częściowo) regulacji odpowiedzialności przyjmującego zamówienie z tytułu rękojmi za wady już ukończonego dzieła. Po tej zmianie zawarte w art. 638 §1 k.c. odesłanie nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o rękojmi przy sprzedaży.

Rodzaj uprawnień, jakie przysługują zamawiającemu w ramach rękojmi w razie wadliwości dzieła (już po jego ukończeniu) określa art. 560 k.c. w zw. z art. 638 k.c. Zgodnie z jego treścią jeżeli dzieło ma wadę, zamawiający może złożyć oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia albo odstąpieniu od umowy, chyba że przyjmujący zamówienie niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego wymieni dzieło wadliwe na wolne od wad albo wadę usunie. Zamawiający nie może jednak odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.

Zgodnie z art. 556 ¹ §1 k.c. wada fizyczna rzeczy (dzieła) polega na niezgodności rzeczy sprzedanej (dzieła) z umową. W szczególności dzieło jest niezgodne z umową, jeżeli nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia; nie ma właściwości, o których istnieniu wykonawca zapewnił zamawiającego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór; nie nadaje się do celu, o którym zamawiający poinformował wykonawcę przy zawarciu umowy, a wykonawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia; została zamawiającemu wydana w stanie niezupełnym.

Należy zatem wskazać, że przez pojęcie wady istotnej, która uprawnia w określonych wypadkach do odstąpienia od umowy, rozumie się taką wadę, która wyłącza normalne korzystanie z rzeczy zgodnie z celem zawartej umowy, jeżeli czyni dzieło niezdatnym do zwykłego użytku albo sprzeciwia się wyraźnie umowie, a ocena, czy wada jest istotna musi uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy i postanowienia konkretnej umowy. Przy ocenie cechy istotności wady eksponować należy przede wszystkim odpowiednie oczekiwania zamawiającego dzieła związane z jego funkcjonowaniem, a nie tylko zobiektywizowany stan techniczny dzieła w postaci jego niezdatności do zwykłego użytku (w ogóle lub w określonym zakresie) lub bezwartościowości w znaczeniu funkcjonalnym (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 czerwca 2004 roku, II CK 388/03, LEX nr 176096).

Tym samym jeżeli wady dzieła są istotne, a więc wyłączające normalne korzystanie z rzeczy zgodnie z celem zawartej umowy o dzieło, zamawiający może od umowy odstąpić. Jeśli zaś dzieło wykazuje inne, nieistotne wady, zamawiającemu pozostaje jedynie żądanie odpowiedniego obniżenia umówionego wynagrodzenia.

Nie ulega jednak wątpliwości, że decydujące znaczenie ma tu kryterium funkcjonalne, związane z przeznaczeniem dzieła oraz jego użytecznością (dla zamawiającego) ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia dzieła.

W niniejszej sprawie wady zamówionej przez powódkę przyczepy izotermicznej miały polegać przede wszystkim na tym, że była ona niezgodna z zamówieniem, a mianowicie wysokość przyczepy nie była zgodna z wysokością samochodu dostawczego, do którego miała zostać dopasowana (z uwagi na zbyt wysoką ramę), zamontowano za szeroki zderzak przedni, nie zamontowano hamulców z samoregulującymi się szczękami oraz dodatkowego światła cofania, a koło podporowe nie zostało zamontowane wewnątrz dyszla do urządzenia najazdowego. Powódka twierdziła przy tym, że elementy te były istotne przy składaniu zamówienia, ponieważ w ramach prowadzonej działalności gospodarczej korzystała już z przyczepy posiadającej wszystkie wskazane wyżej właściwości, dlatego wyszczególniła je już na etapie negocjacji warunków umowy ze stroną pozwaną.

Strona pozwana przyznała, że niektóre wyszczególnione przez powódkę w pozwie elementy nie zostały uwzględnione podczas wykonywania przyczepy. Zarzuciła natomiast, że część zmian konstrukcyjnych została przez powódkę wprowadzona już w trakcie realizacji zamówienia i była niemożliwa do wykonania, a część nie była przedmiotem negocjacji lub też została wykonana zgodnie ze standardami obowiązującymi w jej przedsiębiorstwie i nie odbiegała od podobnych konstrukcji występujących na rynku.

W ocenie Sądu powódka wykazała okoliczności będące podstawą roszczenia o zwrot wynagrodzenia za zamówioną przyczepę, a zarzuty strony pozwanej były nieuzasadnione.

Trzeba w tym miejscu przede wszystkim przypomnieć, że zgodnie z art. 65 §1 i 2 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje, a w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Jak wynika z powyższego przy wykładni oświadczeń woli należy zatem, poza kontekstem językowym, brać pod uwagę także okoliczności złożenia oświadczenia woli, czyli tak zwany kontekst sytuacyjny (art. 65 §1 k.c.). Obejmuje on w szczególności przebieg negocjacji, dotychczasowe doświadczenie stron czy ich status (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 września 1998 roku, I CKN 815/97, OSNC 1999, nr 2, poz. 38 czy w wyroku z dnia 4 lipca 1975 roku, III CRN 160/75, OSP 1977, nr 1, poz. 6). Niezależnie od tego z art. 65 §2 k.c. wynika nakaz kierowania się przy wykładni umowy jej celem. Nie jest przy tym konieczne, aby był to cel uzgodniony przez strony, wystarczy przez analogię do art. 491 §2, art. 492 i 493 k.c. – cel zamierzony przez jedną stronę, który jest znany (wiadomy) drugiej.

W procesie kwestię tego, jak strony rozumiały oświadczenie woli przy jego składaniu, można wykazywać za pomocą wszystkich środków dowodowych. Dla ustalenia, jak strony rzeczywiście pojmowały oświadczenie woli w chwili jego złożenia, może mieć znaczenie także ich postępowanie po złożeniu oświadczenia, na przykład sposób wykonania umowy (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 lutego 1998 roku, I PKN 532/97, OSNAPiUS 1999, Nr 3, poz. 81).

W ocenie Sądu wiarygodne zeznania świadka M. G., który w imieniu powódki wykonywał właściwie wszystkie czynności związane z zawarciem umowy (a także częściowo wiarygodne zeznania świadków M. T. i W. B.) potwierdziły, że zamówiona przez powódkę przyczepa izotermiczna miała posiadać nie tylko wyposażenie określone w złożonej przez stronę pozwaną ofercie nr (...) z dnia 18 listopada 2020 roku, ale także to, które zostało określone już na etapie zwrócenia się przez pracownika powódki M. G. do strony pozwanej o przedstawienie powyższej oferty. Świadek M. T. przyznał bowiem, że otrzymał od pracownika powódki dodatkowe wytyczne dotyczące zamówionej przyczepy.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że właściwie poza sporem pozostawał fakt posiadania przez powódkę innej przyczepy izotermicznej z dodatkowym wyposażeniem i cechami (które określono w korespondencji elektronicznej i zamówieniu) oraz przesłanie pracownikowi strony pozwanej (M. T.) fotografii tej przyczepy (jako wzoru [wzorca] do wykonania zamówienia).

W ocenie Sądu, stosując dyrektywy wykładni, o których mowa w art. 65 k.c., nie ulegało zatem wątpliwości, że w okolicznościach niniejszej sprawy przedmiotem zamówienia powódki nie była przyczepa izotermiczna wykonywana standardowo w przedsiębiorstwie strony pozwanej, lecz przyczepa spersonalizowana do potrzeb prowadzonej przez powódkę działalności gospodarczej.

Należy zatem w tym miejscu zauważyć, że zamówiona przez powódkę przyczepa powinna zostać zrównana pod względem wysokości z samochodem dostawczym marki IVECO DAILY (którego zabudowę izotermiczną również powierzono stronie pozwanej), posiadać koło podporowe zamontowane wewnątrz dyszla najazdowego, hamulce z samoregulującymi się szczękami i dodatkowe światło cofania.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało natomiast (w ocenie Sądu), że wykonana przez stronę pozwaną przyczepa posiadała przede wszystkim zbyt wysoką ramę oraz zbyt szeroki zderzak i nie była zrównana z samochodem dostawczym marki IVECO DAILY. Ponadto koło podporowe nie było zamontowane do urządzenia najazdowego, lecz bezpośrednio do ramy dyszla. Przyczepa nie posiadała także hamulców z samoregulującymi się szczękami oraz dodatkowego światła cofania. W tym zakresie Sąd oparł się przede wszystkim na wiarygodnych zeznaniach świadka M. G., który w imieniu powódki wykonywał wszystkie czynności związane z zawarciem i wykonaniem umowy.

Sąd nie dał przy tym wiary zeznaniom świadków M. T. i W. B. w szczególności w zakresie, w jakim zeznali oni, że przyczepa została wykonana zgodnie z zamówieniem powódki. Zupełnie nieprzekonujące (i tym samym niewiarygodne) były w tym zakresie zeznania świadka M. T., który jednocześnie zeznał, że nie uczestniczył w procesie wykonywania przyczepy, ponieważ był zatrudniony u strony pozwanej jako przedstawiciel handlowy i negocjował jedynie oferty, zaś wszelka jego wiedza o zabudowach (po zawarciu umowy z klientem) pochodziła już z informacji uzyskanych od innych osób (w szczególności działu konstrukcyjnego). Nieprzekonujące (i tym samym niewiarygodne) były w tym zakresie także zeznania świadka W. B., który jednocześnie zeznał, że przyczepa została wykonana zgodnie ze standardami obowiązującymi w przedsiębiorstwie strony pozwanej, co przeczyło temu, aby mogła zostać wykonana zgodnie z zamówieniem powódki (które było spersonalizowane).

Trzeba w tym miejscu jeszcze wskazać, że pracownik powódki (M. G.) skierował wprawdzie do pracownika pozwanej (M. T.) w dniu 25 stycznia 2021 roku (po przyjęciu przez stronę pozwaną zamówienia) wiadomość elektroniczną, w której zwrócił się o wycenę grubszych ścian przyczepy i został poinformowany, że nie jest to możliwe ze względu na zaawansowanie procesu produkcyjnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że brak grubszych ścian przyczepy nie stanowił zarówno podstawy do złożenia przez powódkę reklamacji, jak również oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Z kolei pozostała treść powyższej korespondencji nie zawierała informacji o nowych elementach wyposażenia, których oczekiwała powódka, lecz nawiązywała jedynie do wyposażenia już zamówionego.

Strona pozwana zarzuciła także, że koło podporowe zostało zamontowane wewnątrz dyszla (tak jak zamówiła powódka), lecz nie do urządzenia najazdowego, lecz bezpośrednio do ramy dyszla, co jest prawidłowe i zgodne ze standardami stosowanymi przy tego typu zabudowach. Ponadto zarzuciła, że rama zabudowy została wykonana zgodnie z założeniami konstrukcyjnymi oraz standardem obowiązującym w jej przedsiębiorstwie i nie odbiegała od konstrukcji występujących na rynku.

Podkreślić w tym miejscu jednak trzeba (abstrahując już od ewentualnych standardów zabudowy przyczep), że na podstawie umowy zawartej z powódką strona pozwana nie zobowiązała się do wykonania standardowej przyczepy. Zobowiązała się natomiast do wykonania spersonalizowanej przyczepy (zgodnie z wytycznymi i zamówieniem powódki). Tymczasem ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało (jak już wyżej wskazano), że przyczepa taka nie została przez stronę pozwaną wykonana.

Skoro zatem przyczepa izotermiczna w momencie przedstawienia jej powódce do odbioru nie była zgodna ze złożonym zamówieniem oraz nie posiadała oczekiwanego przez nią wyposażenia (zgodnego z jej wytycznymi), ponieważ przede wszystkim jej wysokość nie była zrównana z samochodem dostawczym marki IVECO DAILY (z powodu zbyt wysokiej ramy), koło podporowe nie zostało zamontowane wewnątrz dyszla do urządzenia najazdowego, a przedni zderzak był za szeroki, to niewątpliwie posiadała ona wady fizyczne, o których mowa w art. 556 ¹ §1 k.c.

W ocenie Sądu nie ulega także wątpliwości, że wady przyczepy izotermicznej (polegające na braku oczekiwanej przez powódkę prawidłowej wysokości ramy pozwalającej na zrównanie przyczepy z samochodem dostawczym, braku montażu koła podporowego do urządzenia najazdowego oraz zamontowanie zbyt szerokiego przedniego zderzaka) były wadami istotnymi, a co za tym idzie, powódka była uprawniona do odstąpienia od zawartej umowy.

Skoro zatem przedstawiona powódce do odbioru przyczepa izotermiczna nie posiadała oczekiwanych właściwości, a strona pozwana po złożeniu reklamacji (w dniu 24 września 2021 roku) nie podjęła jakichkolwiek działań zmierzających do usunięcia wad (strona pozwana zignorowała zarówno reklamację, jak i dalsze pisma powódki wskazujące na istnienie wad), to powódka mogła skutecznie skorzystać z przysługującego jej uprawnienia (na podstawie art. 560 §1 k.c. w zw. z art. 638 k.c.) i złożyć stronie pozwanej oświadczenie o odstąpieniu od zawartej umowy.

Bezsporne było przy tym, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy powódka złożyła w piśmie z dnia 10 stycznia 2022 roku, które zostało doręczone stronie pozwanej w dniu 11 stycznia 2022 roku.

Nie ulega wreszcie wątpliwości, że oświadczenie woli zamawiającego (powódki) w tym zakresie było jednoznaczne (stanowcze) i zostało złożone w taki sposób, że wykonawca mógł zapoznać się (i zapoznał się) z jego treścią.

Jeżeli zamawiający odstępuje od umowy z powodu wady dzieła, strony powinny zwrócić sobie nawzajem otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej. Zgodnie z art. 494 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy ma moc wsteczną, co oznacza powrót do stanu, jaki istniał przed zawarciem umowy.

Skoro zatem powódka złożyła stronie pozwanej skuteczne oświadczenie o odstąpieniu od umowy, to tym samym strona pozwana była zobowiązana do zwrotu na rzecz powódki zapłaconego przez nią wynagrodzenia w kwocie 69052,20 zł.

Zgodnie z art. 481 §1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Nie ulega przy tym wątpliwości, że przepisy regulujące rękojmię za wady dzieła (stanowiące podstawę powyższych roszczeń powódki) nie określają terminu, w jakim ma nastąpić zwrot uiszczonego wynagrodzenia. Tym samym należało przyjąć, że zobowiązanie strony pozwanej stanowiące przedmiot sporu miało charakter bezterminowy. Oznaczało to, że termin spełnienia takiego świadczenia musiał być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez powódkę i dopiero od bezskutecznego upływu tego terminu powódce należały się ustawowe odsetki za opóźnienie. Powódka domagała się zapłaty ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 19 stycznia 2022 roku (w terminie wynikającym z wezwania do zapłaty zawartego w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy), a strona pozwana w żaden sposób nie zakwestionowała początkowej daty naliczania odsetek.

Ustalając stan faktyczny i wydając rozstrzygnięcie Sąd oparł się na dokumentach (dołączonych przez strony) oraz wiarygodnych zeznaniach świadka M. G., a także częściowo wiarygodnych zeznaniach świadków M. T. i W. B. (w zakresie, w jakim pokrywały się one z wiarygodnymi zeznaniami świadka M. G. oraz treścią dokumentów). Sąd na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 i 5 k.p.c. oddalił wnioski powódki i strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Za pomocą tego dowodu strony chciały ustalić przede wszystkim istnienie wad przyczepy oraz ich istotność, co zostało w ocenie Sądu udowodnione innymi środkami dowodowymi. W zakresie natomiast bezpieczeństwa użytkowania przyczepy dowód ten nie był istotny dla rozstrzygnięcia.

Biorąc zatem wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę na podstawie art. 627 k.c., art. 560 k.c. w zw. z art. 638 k.c. oraz art. 481 §1 k.c. w zw. z art. 455 k.c., a także łączącej strony umowy orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Mając na względzie wynik sprawy powódce należał się zwrot kosztów procesu, na które złożyły się opłata sądowa od pozwu w kwocie 3453 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5400 zł, ustalone zgodnie z §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz.U. 2015, poz. 1800 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie.