Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 września 2018 roku strona powodowa US (...) spółka z o.o. we W. domagała się od pozwanego J. W., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Biuro (...) i (...) oraz od strony pozwanej (...) S.A. w S. zasądzenia in solidum kwoty 31970 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazała, że zawarła z pozwanym J. W. umowę, której przedmiotem było pełnienie przez niego nadzoru inwestorskiego w zakresie robót budowlanych, polegających na budowie instalacji tryskaczowej i SAP na terenie nieruchomości przy ul. (...) we W.. W ocenie strony powodowej pozwany realizował obowiązki wynikające z umowy w sposób rażąco niewłaściwy. W szczególności dopuścił do wykonania instalacji tryskaczowej z materiałów, które były niezgodne z projektem budowlanym oraz pozwoleniem na budowę. Skutkiem tego były liczne awarie instalacji i konieczność przeprowadzenia jej kompleksowej naprawy. W związku z powyższym strona powodowa poniosła koszty dodatkowego nadzoru inwestorskiego związanego z naprawą (w kwocie dochodzonej pozwem), a co za tym idzie, doszło do powstania szkody w jej majątku. W okresie sprawowania funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego pozwanego J. W. łączyła ze stroną pozwaną (...) S.A. w S. dobrowolna umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem obowiązków wynikających z pełnionej funkcji. Dlatego też strona powodowa domagała się zapłaty odszkodowania także od tego podmiotu ( in solidum).

W dniu 22 lutego 2019 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądzono kwotę dochodzoną pozwem oraz 2815 zł kosztów procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany J. W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Przyznał, że łączyła go ze stroną powodową umowa o wykonywanie usług nadzoru inwestorskiego. Zarzucił jednak, że wszelkie obowiązki wynikające z umowy zostały przez niego wykonane w sposób należyty. Pozwany zarzucił także, że materiały wbudowane w toku realizacji inwestycji były zgodne z projektem budowlanym oraz projektem wykonawczym, a także posiadały zatwierdzone karty materiałowe, pod którymi swoje podpisy złożyli kierownik robót sanitarnych oraz przedstawiciel strony powodowej. Zarzucił wreszcie, że został poinformowany przez stronę powodową jedynie o pierwszej awarii instalacji tryskaczowej, której przyczyną była wada fabryczna łączenia rur i nie miał możliwości ustalenia przyczyn wystąpienia kolejnych awarii oraz zweryfikowania stanowiska strony powodowej w tym zakresie. Pozwany zaprzeczył także, aby kiedykolwiek przyznał, że doszło po jego stronie do wadliwego wykonywania obowiązków umownych oraz montażu niewłaściwych elementów instalacji.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana (...) S.A. w S. także wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. Przyznała, że łączyła ją z pozwanym J. W. umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej inżynierów budownictwa, która obejmowała między innymi szkody będące następstwem wadliwej oceny przez ubezpieczonego zjawisk technicznych oraz techniczno-organizacyjnych. Zaprzeczyła jednak, aby pozwany J. W. nienależycie wykonywał obowiązki wynikające z umowy łączącej go ze stroną powodową, a także aby istniał związek przyczynowy pomiędzy działaniami pozwanego a poniesionymi przez stronę powodową kosztami nadzoru inwestorskiego nad pracami naprawczymi. Zarzuciła także, że w toku postępowania likwidacyjnego ustaliła, że elementy instalacji tryskaczowej były zgodne z projektem budowlanym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W lutym 2013 roku (...) spółka z o.o. we W. (projektant) sporządziła na zlecenie US (...) spółki z o.o. we W. (inwestora) projekt budowlany dotyczący instalacji tryskaczowej SAP (wykrywania pożaru) wraz z odcinkami sieci hydrantowej dla ochrony istniejących obiektów zakładu, w tym naziemnego, szczeliny zbiornika zapasu wody o powierzchni zabudowy około 130 m ² (pojemności około 1350 m ³) i wysokości około 9 m, oraz budynku pompowni z częścią socjalno-gospodarczo-magazynową o powierzchni zabudowy około 310 m ² i wysokości około 5,5 m wraz z zagospodarowaniem terenu przy ul. (...) we W..

Zgodnie z punktem 10.3 projektu budowlanego dla zapewnienia właściwiej ochrony pożarowej zakładu należało zaprojektować sieć wodociągową pożarową obwodową dn250 ( (...)) z hydrantami naziemnymi dn80, zasilaną z projektowanej pompowni pożarowej. Sieć należało wykonać z rur wodociągowych (...), łączonych za pomocą kształtek zgrzewanych. Po ułożeniu rur i wykonaniu prób szczelności na ciśnienie 1,5 MPa według PN-81/B- (...) przewody należało przepłukać wodą. Po pozytywnej próbie ciśnieniowej i płukaniu rurociągu należało zasypać go piaskiem na grubość 0,3 m ponad wierzch rury ubijając po bokach warstwami co 0,1 m. Przed zasypaniem należało wykonać pomiary geodezyjne.

Początkowo projekt przewidywał łączenie rur wodociągowych za pomocą kształtek monolitycznych, które są trwalsze w użytkowaniu i bardziej odporne na działanie wysokiego ciśnienia wody. Został on jednak zmieniony z inicjatywy inwestora (w celu obniżenia kosztów inwestycji). Ostatecznie przyjęto, że sieć rur zostanie połączona za pomocą kształtek zgrzewanych, które spełniały pozostałe warunki projektu.

(dowód: bezsporne;

projekt budowlany – k. 57-121;

Polska Norma PN- (...)-3+A1 – k. 123-130;

zeznania świadka P. M. z dnia 30.10.2020 roku [1:02-1:24];

przesłuchanie pozwanego J. W. z dnia 15.01.2021 roku [0:34-1:35])

Prezydent W. na podstawie decyzji nr (...), wydanej w dniu 29 maja 2013 roku, zatwierdził powyższy projekt budowlany.

(dowód: bezsporne;

decyzja z dnia 29.05.2013 roku – k. 51-52)

W dniu 3 lipca 2013 roku US (...) spółka z o.o. we W. (inwestor) zawarła z Przedsiębiorstwem Budowlanym (...) spółką z o.o. we W. (wykonawcą) umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była realizacja inwestycji pod nazwą „Budowa instalacji tryskaczowej i SAP na obiekcie przy ul. (...) we W.”, polegająca na budowie instalacji hydrantowych, tryskaczowych, systemu sygnalizacji i pożaru, dźwiękowego systemu ostrzegawczego wraz z niezbędną infrastrukturą dla potrzeb kompleksu budynków zakładu produkcji farmaceutycznej.

Wykonawca zobowiązał się wykonać roboty budowlane zgodnie ze specyfikacją wymagań użytkownika (...)2013-01, stanowiącą podstawę do sporządzenia oferty (załącznik nr 1), zgodnie z częścią projektu budowlanego (załącznik nr 2) oraz częścią projektu wykonawczego (załącznik nr 3) wraz z uzgodnionymi zmianami, które mogły być wprowadzone w toku wykonywania robót oraz zasadami wiedzy inżynierskiej, budowlanej i obowiązującymi przepisami prawa budowlanego (§1 ust. 1 i 3, karta akceptacji umowy).

(dowód: bezsporne;

umowa z dnia 3.07.2013 roku wraz z załącznikiem – k. 43-50)

W dniu 8 lipca 2013 roku US (...) spółka z o.o. we W. (inwestor) zawarła z J. W., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Biuro (...) i (...) (inspektorem nadzoru) umowę o wykonanie usługi nadzoru inwestorskiego, której przedmiotem było sprawowanie przez inspektora nadzoru inwestorskiego nadzoru nad wykonaniem robót budowlanych pod nazwą „Budowa instalacji tryskaczowej i SAP na obiekcie przy ul. (...) we W.”. Zakres rzeczowy robót został szczegółowo określony w ofercie wykonawcy wraz z kosztorysem ofertowym, specyfikacji wymagań użytkownika (...)2013-01 (załącznikiem do oferty wykonawcy), projekcie budowlanym oraz wykonawczym autorstwa (...) spółki z o.o. we W., harmonogramie rzeczowo-finansowym (załączniku nr 4 do umowy z wykonawcą) – §1 ust. 1 i 2 umowy.

W §1 ust. 3 umowy inspektor zobowiązał się wykonać zlecone mu zadanie z najwyższą starannością, wynikającą z zawodowego charakteru wykonywanej przez niego działalności. Oświadczył również, że przed podpisaniem umowy zapoznał się z terenem budowy oraz dokumentami wskazanymi wyżej, a także uzyskał od inwestora wszystkie niezbędne informacje i dokumenty dotyczące ryzyka i okoliczności związanych z wykonywaniem robót.

Zgodnie z §1 ust. 5 umowy łączne wynagrodzenie za faktycznie wykonane zobowiązania inspektora określone w umowie i realizację nadzoru inwestorskiego zgodnie z obowiązującymi przepisami wynosiło 2500 zł netto miesięcznie przez okres od rozpoczęcia do zakończenia realizacji robót. Wynagrodzenie to miało charakter ryczałtowy i obejmowało sprawowanie nadzoru przez cały okres wykonywania robót objętych pozwoleniem na budowę, niezależnie od ewentualnych zmian ich zakresu.

Strony w §4 ust. 4 umowy ustaliły także, że do obowiązków inspektora nadzoru będzie należał:

-

zakres czynności, jakie dla inspektora nadzoru przewidywała ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo Budowlane (Dz.U. nr 89, poz. 414 z późn. zm.);

-

prowadzenie nadzoru nad prawidłowością przebiegu robót zgodnie z umową oraz harmonogramem rzeczowo-finansowym;

-

kontrola prawidłowości prowadzenia dziennika budowy i dokonywanie w nim wpisów stwierdzających wszystkie okoliczności mające znaczenie dla właściwego procesu budowlanego oraz wyceny robót;

-

rozstrzyganie wątpliwości natury technicznej powstałych w toku prowadzonych robót, a w razie potrzeby zasięgnięcie opinii autora projektu, z wyjątkiem spraw mających wpływ na zmianę kosztów budowy;

-

kontrola i weryfikacja przedkładanych kosztorysów oraz stanu realizacji budżetu inwestycji;

-

potwierdzenie faktyczne wykonanego zakresu robót jako podstawy do fakturowania częściowego zgodnie z postanowieniami umowy zawartej między inwestorem a wykonawcą;

-

składanie comiesięcznych raportów o stanie zaawansowania inwestycji według harmonogramu oraz występujących trudności w realizacji budowy i odstępstwach od umowy zawartej przez inwestora z wykonawcą w terminie do dziesiątego dnia miesiąca za miesiąc poprzedni;

-

uczestniczenie w przygotowaniu wszystkich prób, pomiarów i sprawdzeń;

-

udział w spotkaniach organizowanych przez inwestora w sprawach dotyczących realizacji przedmiotowej inwestycji;

-

przygotowywanie w imieniu inwestora kompletu dokumentów oraz złożenie zawiadomienia o zakończeniu budowy do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego i przekazanie kopii wniosku z potwierdzoną datą wpływu dla inwestora;

-

przygotowanie oraz przedłożenie inwestorowi w terminie 15 dni od daty podpisania protokołu końcowego budowy, sprawozdania końcowego z realizacji inwestycji;

-

uczestnictwo w komisji odbioru końcowego inwestycji oraz komisyjnych odbiorów gwarancyjnych;

-

przybycie na teren budowy na każde uzasadnione wezwanie inwestora i wykonawcy robót objętych nadzorem;

-

udzielanie na żądanie inwestora informacji o stanie realizacji robót;

-

sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych, przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych elementów lub zrealizowanych etapów budowy;

-

wydawanie kierownikowi budowy poleceń, potwierdzonych wpisem do dziennika budowy, dotyczących usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, jak też dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót,

-

kontrola przestrzegania przez wykonawcę przepisów BHP oraz zasad postępowania firm zewnętrznych na terenie zakładu inwestora;

-

potwierdzanie ilości i jakości faktycznie wykonanych robot;

-

sporządzanie lub kontrolowanie prawidłowości dokumentów, stanowiących podstawę dla rozliczeń budowy,

-

udział w czynnościach odbiorów technicznych określonych w umowie między inwestorem a wykonawcą;

-

w przypadku zgłoszenia przez inwestora wystąpienia wad i usterek w wykonanych przez wykonawcę robotach – do uczestniczenia w czynnościach sprawdzających oraz do sprawowania nadzoru nad wykonaniem napraw i poprawek przez wykonawcę oraz do uczestniczenia w czynnościach odbioru prac naprawczych i poprawkowych.

Ponadto w §10 umowy inspektor zobowiązał się przedkładać inwestorowi, co miesiąc, pisemne sprawozdanie ze stanu zaawansowania realizacji przedmiotu umowy oraz podejmowanych czynności mających związek z umową (ust. 1), a także organizować i zapewnić protokołowanie cotygodniowych narad oraz – o ile inwestor uzna to za konieczne – uczestniczenie w zorganizowanych przez inwestora spotkaniach dotyczących realizacji inwestycji i organizowanych przez inwestora lub jego przedstawiciela bez prawa do żądania zwrotu jakichkolwiek kosztów.

Inspektor ponosił odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez inwestora w związku z naruszeniem obowiązków określonych w umowie przez niego lub przez osoby działające w jego imieniu, w szczególności, jeśli szkoda wynikała z niezgodności zatwierdzonego przez inspektora sposobu wykonywania prac lub wbudowanego materiału (§10 ust. 3).

(dowód: bezsporne;

umowa z dnia 8.07.2013 roku wraz z załącznikiem – k. 54-56;

przesłuchanie pozwanego J. W. z dnia 15.01.2021 roku [0:34-1:35])

Z uwagi na zawarcie powyższej umowy w dniu 31 lipca 2013 roku J. W. zawarł z (...) S.A. w S. umowę dobrowolnego nadwyżkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej inżynierów budownictwa, potwierdzoną polisą nr (...), z okresem ubezpieczenia od dnia 15 sierpnia 2013 roku do dnia 14 sierpnia 2014 roku. Umowa obejmowała ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przez działanie lub zaniechanie ubezpieczonego w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej, w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 roku w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej architektów oraz inżynierów budownictwa – z sumą ubezpieczenia wynoszącą 200000 euro.

Zakres ubezpieczenia był zgodny z działem IV rozdziałem II generalnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej inżynierów budownictwa nr (...)114- (...), w oparciu o którą została zawarta umowa ubezpieczenia.

Ubezpieczyciel odpowiadał wyłącznie za szkody powstałe z jednego wypadku o wartości przekraczającej 50000 euro, przy czym kwotę odszkodowania miała stanowić różnica między wartością szkód z jednego wypadku a 50000 euro, z zastrzeżeniem, że kwota odszkodowania nie mogła być wyższa niż suma gwarancyjna.

(dowód: bezsporne;

polisa – k. 232-233)

W trakcie realizacji inwestycji inspektor J. W. regularnie stawiał się na terenie budowy, kontrolował jakość oraz zakres wykonanych prac i czynił stosowne wzmianki w tym zakresie w dzienniku budowy. Ponadto kontrolował materiały budowlane dostarczone na budowę z ich kartami materiałowymi, a następnie akceptował je i przedkładał inwestorowi w celu weryfikacji. Inspektor brał także udział w cotygodniowych spotkaniach (naradach), na których byli obecni przedstawiciele inwestora oraz wykonawcy.

(dowód: dziennik budowy – k. 131-170;

zeznania świadka M. C. z dnia 30.10.2020 roku [0:03-0:30];

zeznania świadka M. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:30-0:45];

przesłuchanie pozwanego J. W. z dnia 15.01.2021 roku [0:34-1:35])

Po zakończeniu robót budowlanych dokonano prób szczelności instalacji. W trakcie wykonywania prób wadliwe okazały się niektóre połączenia rur (mufy), które pękały powodując wycieki. W związku z tym zostały one wymienione przez podwykonawcę robót na nowe. Po naprawie dokonano kolejnych prób szczelności, które nie wykazały już żadnych nieprawidłowości.

(dowód: lista awarii – k. 171-172;

zeznania świadka P. M. z dnia 30.10.2020 roku [1:02-1:24];

zeznania świadka Z. M. z 15.01.2021 roku [0:03-0:34];

zeznania świadka M. C. z dnia 30.10.2020 roku [0:03-0:30];

przesłuchanie pozwanego J. W. z dnia 15.01.2021 roku [0:34-1:35])

Na podstawie decyzji nr (...) z dnia 4 kwietnia 2014 roku powiatowy inspektor nadzoru budowlanego dla miasta W. udzielił pozwolenia na użytkowanie instalacji tryskaczowej SAP (wykrywania pożaru) wraz z odcinkami sieci hydrantowej dla ochrony istniejących obiektów zakładu, w tym naziemnego, szczelnego zbiornika zapasu wody o powierzchni zabudowy około 130 m ² (pojemności około 1350 m ³) i wysokości około 9 m, oraz budynku pompowni z częścią socjalno-gospodarczo-magazynową o powierzchni zabudowy około 310 m ² i wysokości około 5,5 m wraz z zagospodarowaniem terenu przy ul. (...) we W..

(dowód: bezsporne;

decyzja z dnia 4.04.2014 roku – k. 53)

Po oddaniu do użytkowania instalacji ulegała ona awariom, które były regularnie zgłaszane wykonawcy i przez niego usuwane. Wystąpienie pierwszej awarii, której przyczyną była wada fabryczna mufy (łącznika rur), inwestor zgłosił także inspektorowi J. W..

(dowód: lista awarii – k. 171-172;

zeznania świadka M. C. z dnia 30.10.2020 roku [0:03-0:30];

zeznania świadka M. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:30-0:45];

zeznania świadka W. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:47-1:01];

przesłuchanie pozwanego J. W. z dnia 15.01.2021 roku [0:34-1:35])

W związku z występowaniem awarii w listopadzie 2015 roku inwestor zwrócił się do (...) spółki z o.o. w M. (podwykonawcy robót budowlanych na terenie inwestycji) o przedłożenie oferty na wykonanie wymiany armatury sanitarnej, to jest muf elektrooporowych, kształtek typu kolano, trójników, rur, redukcji elektrooporowych i tulei z pierścieniami metalowymi. W odpowiedzi podwykonawca przedłożył w dniu 17 listopada 2015 roku ofertę na wykonanie przedmiotowych prac.

(dowód: oferta – k. 186)

W dniu 27 listopada 2015 roku inwestor zwrócił się do (...) spółki z o.o. w W., producenta elementu do łączenia rur (trójnika), o wskazanie do jakiej maksymalnie wartości ciśnienia roboczego jest dedykowany trójnik dołączony do wiadomości. W odpowiedzi producent wskazał, że zgodnie z Polską Normą PN- (...)-3+A1 załącznik B, punkt 5 dla trójników segmentowych współczynnik obniżający wynosi 0,6 i w przypadku trójników wykonanych z rur SDR 11 ciśnienie nominalne wynosi 9,6 barów.

(dowód: korespondencja elektroniczna – k. 122;

zeznania świadka M. C. z dnia 30.10.2020 roku [0:03-0:30];

zeznania świadka M. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:30-0:45])

W dniu 26 kwietnia 2016 roku US (...) spółka z o.o. we W. (inwestor) zawarła z M. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...) (inspektorem), umowę o wykonywanie nadzoru inwestorskiego (...), której przedmiotem było sprawowanie przez inspektora nadzoru inwestorskiego nad wykonaniem robót budowlanych, polegających na przeprowadzeniu przez wykonawcę kompleksowej naprawy instalacji, zgodnie z ugodą zawartą między inwestorem a wykonawcą (§1 ust. 1 umowy).

W umowie zastrzeżono, że na terenie zakładu inwestora przy ul. (...) we W. zainstalowana została przeciwpożarowa instalacja tryskaczowa, wykonana przez Przedsiębiorstwo Budowlane (...) spółkę z o.o. we W. (wykonawcę). Z uwagi na awarie instalacji inwestor uzgodnił z wykonawcą sposób jej kompleksowej naprawy, zawarł z nim ugodę w tym zakresie oraz zamierzał zlecić inspektorowi sprawowanie nadzoru inwestorskiego nad realizowanymi przez wykonawcę robotami budowlanymi mającymi na celu naprawę instalacji.

Strony w §1 ust. 5 umowy ustaliły, że wynagrodzenie za wykonaną przez inspektora pracę określoną umową i realizację nadzoru inwestorskiego zgodnie z obowiązującymi przepisami zależne będzie od ilości rzeczywiście świadczonej pracy i będzie wynosić odpowiednio:

-

za zapoznanie się z dokumentacją budowy i analizę techniczną przez 48 roboczogodzin za stawkę godzinową wynoszącą 65 zł – 3120 zł;

-

za wykonywanie czynności nadzoru nad wykonawcą w ramach jednej wizyty (pobyt na budowie, przygotowanie merytoryczne, analiza techniczna zagadnienia, opracowanie dokumentów budowy, wydanie poleceń dla wykonawcy, informacje dla inwestora z postępu robót, wpisy w dzienniku budowy itd.) przez 6 godzin za stawkę godzinową wynoszącą 50 zł – 400 zł.

Za zapoznanie się z dokumentacją budowy i analizę techniczną inwestor miał otrzymać wynagrodzenie w wysokości 3120 zł brutto na podstawie prawidłowo wystawionego rachunku, płatnego w terminie 30 dni od jego otrzymania. Za wykonywanie czynności nadzoru inwestorskiego płatność wynagrodzenia miała następować po zakończeniu każdego miesiąca kalendarzowego na podstawie prawidłowo wystawionych rachunków, płatnych w terminie 30 dni. Wysokość wynagrodzenia miała stanowić iloczyn wynagrodzenia za jedną wizytę oraz ilości wizyt inspektora na terenie wytwórni inwestora w związku z wykonywanymi czynnościami nadzoru.

(dowód: umowa z dnia 26.04.2016 roku – k. 210-215;

zeznania świadka M. C. z dnia 30.10.2020 roku [0:03-0:30];

zeznania świadka M. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:30-0:45])

W dniu 10 maja 2016 roku US (...) spółka z o.o. we W. (inwestor) zawarła z Przedsiębiorstwem Budowlanym (...) spółką z o.o. we W. (wykonawcą) ugodę dotyczącą zasad dokonywania naprawy instalacji tryskaczowej.

Strony przede wszystkim wskazały, że na podstawie umowy o roboty budowlane nr DT (...) z dnia 3 lipca 2013 roku wykonawca wykonał w siedzibie inwestora we W. (przy ul. (...)) instalację tryskaczową i SAP oraz zgodnie z §9 tej umowy udzielił trzydziestosześciomiesięcznej gwarancji na wykonane w ramach instalacji tryskaczowej roboty budowlane i zastosowane materiały. W związku z faktem powtarzających się awarii ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej oraz wykonania jej w sposób częściowo niezgodny ze stanowiącymi część umowy o roboty budowlane projektami oraz dokumentacją strony uzgodniły sposób dokonania naprawy ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej oraz zasady podziału kosztów tej naprawy, jak również zasady prowadzenia prac naprawczych.

W §2 ugody wykonawca zobowiązał się w ramach wskazanych w §9 umowy o roboty budowlane prac gwarancyjnych do przeprowadzenia następujących prac związanych z naprawą ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej:

-

odsłonięcia wszystkich kształtek w ramach ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej, wskazanych w załączniku nr 2 do ugody;

-

w ramach działań wskazanych w poprzednim punkcie do odsłonięcia także końcówek rur dochodzących do kształtek, w taki sposób, aby możliwa była weryfikacja zgodności zastosowanych w ringu przeciwpożarowym instalacji tryskaczowej rur i sposobu ich ułożenia z projektem i dokumentacją;

-

weryfikacji zgodności z projektem i dokumentacją wszystkich kształtek w ramach ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej oraz weryfikację zgodności zastosowanych w instalacji tryskaczowej rur i sposobu ich ułożenia z projektem i dokumentacją;

-

wymiany kształtek w ramach ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej niezgodnych z projektem i dokumentacją na zgodne z projektem i dokumentacją;

-

wymiany kształtek w ramach ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej zgodnych z projektem i dokumentacją i dotychczas niewymienionych;

-

zakrycia kształtek w ramach ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej i odtworzenia nawierzchni nad połączeniami oraz naprawy nawierzchni zniszczonej lub uszkodzonej w związku z prowadzonymi na podstawie ugody pracami naprawczymi i wszelkimi pracami naprawczymi prowadzonymi na podstawie umowy o roboty budowlane przed zawarciem ugody;

-

odpowiedniego uzupełnienia i zaktualizowania dokumentacji powykonawczej.

W §3 pkt 6 ugody strony postanowiły, że w trakcie prac naprawczych inwestor będzie reprezentowany przez inspektora nadzoru. Obowiązki i uprawnienia inspektora nadzoru miały odpowiadać obowiązkom i uprawnieniom określonym w umowie o roboty budowlane.

Zgodnie z §5 pkt 1 i 2 część kosztów prac naprawczych miał ponieść sam wykonawca. Pozostałe koszty prac naprawczych miały ponieść obie strony po połowie.

(dowód: ugoda – k. 182-185;

zeznania świadka W. M. z dnia 30.10.2020 roku [0:47-1:01])

Prace naprawcze wynikające z powyższej ugody były realizowane w dniach od 11 maja 2016 roku do 21 października 2016 roku. W dniu 25 października 2016 roku inwestor przy udziale przedstawicieli wykonawcy dokonał odbioru prac.

(dowód: protokół odbioru prac z dnia 25.10.2016 roku – k. 187;

dziennik budowy – k. 188-209)

Z tytułu realizacji umowy o wykonywanie nadzoru inwestorskiego nr (...) inspektor M. S. obciążył inwestora (US (...) spółkę z o.o. we W.) rachunkami o następujących numerach:

-

(...) z dnia 4 maja 2016 roku na kwotę 3120 zł brutto, który został zapłacony w dniu 19 maja 2016 roku;

-

(...) z dnia 1 czerwca 2016 roku na kwotę 4400 zł brutto, który został zapłacony w dniu 30 czerwca 2016 roku;

-

(...) z dnia 1 lipca 2016 roku na kwotę 6200 zł brutto, który został zapłacony w dniu 1 sierpnia 2016 roku;

-

(...) z dnia 29 lipca 2016 roku na kwotę 6050 zł brutto, który został zapłacony w dniu 31 sierpnia 2016 roku;

-

(...) z dnia 1 września 2016 roku na kwotę 3700 zł brutto, który został zapłacony w dniu 13 października 2016 roku;

-

(...) z dnia 3 października 2016 roku na kwotę 2200 zł brutto, który został zapłacony w dniu 3 listopada 2016 roku;

-

(...) z dnia 2 listopada 2016 roku na kwotę 4850 zł brutto, który został zapłacony w dniu 1 grudnia 2016 roku;

-

(...) z dnia 18 listopada 2016 roku na kwotę 1450 zł brutto, który został zapłacony w dniu 21 grudnia 2016 roku.

(dowód: rachunki z potwierdzeniami przelewów – k. 216-231)

W piśmie z dnia 1 marca 2017 roku inwestor US (...) spółka z o.o. we W. zgłosił (...) S.A. w S. (ubezpieczycielowi) szkodę o szacunkowej wartości 31970 zł, wyrządzoną przez (...) budownictwa (...), działającego jako inspektor nadzoru inwestorskiego w ramach prowadzonych robót budowlanych, polegających na budowie instalacji tryskaczowej i SAP w obiekcie inwestora przy ul. (...) we W. na podstawie umowy zawartej w dniu 8 lipca 2013 roku o wykonywanie usługi nadzoru inwestorskiego. Inwestor wskazał, że inspektor nadzoru J. W. nienależycie wykonywał obowiązki wynikające z umowy i dopuścił do wykonania instalacji tryskaczowej z materiałów niezgodnych z pozwoleniem na budowę i projektem budowlanym. Skutkiem tego były liczne awarie instalacji, a w następstwie tego konieczność przeprowadzenia kompleksowej naprawy instalacji. W związku z tym inwestor poniósł szkodę w wysokości kosztów dodatkowego nadzoru inwestorskiego (31970 zł).

(dowód: pismo z dnia 1.03.2017 roku – k. 234-237;

dokumenty znajdujące się w aktach szkody na płycie CD – k. 382;

wydruki dokumentów z akt szkody – k. 292-381)

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel ( (...) S.A. w S.) odmówił wypłaty odszkodowania uznając, że w świetle zgormadzonych dowodów i wyjaśnień ubezpieczonego brak było podstaw do uznania, że inspektor nadzoru J. W. podczas sprawowania swojej funkcji popełnił jakiekolwiek błędy.

Inwestor kilkakrotnie odwoływał się od decyzji ubezpieczyciela, jednak nie doprowadziło to do jej zmiany.

(dowód: pismo z dnia 20.03.2018 roku – k. 256-257;

pismo z dnia 10.05.2017 roku z załącznikami – k. 238-241;

pismo z dnia 13.07.2018 roku z załącznikami – k. 242-243 i 258-259;

dokumenty znajdujące się w aktach szkody na płycie CD – k. 382;

wydruki dokumentów z akt szkody – k. 292-381)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Bezsporny w niniejszej sprawie był sam fakt zawarcia przez strony umowy o wykonanie usługi nadzoru inwestorskiego, której przedmiotem było sprawowanie przez pozwanego nadzoru inwestorskiego nad wykonaniem robót budowlanych polegających na budowie instalacji tryskaczowej i SAP w siedzibie strony powodowej przy ul. (...) we W.. Bezsporne było także to, że w trakcie realizacji umowy pozwanego łączyła ze stroną pozwaną (ubezpieczycielem (...) S.A. w S.) umowa dobrowolnego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej inżynierów budownictwa. Nie było również sporu co do tego, że po oddaniu instalacji do użytkowania ulegała ona awariom. Bezsporne było wreszcie to, że na podstawie ugody zawartej ze stroną powodową wykonawca wykonał prace naprawcze instalacji tryskaczowej. Istota niniejszego sporu sprowadzała się natomiast do tego, czy wskutek działań pozwanego strona powodowa poniosła szkodę (a jeśli tak, to w jakiej wysokości).

Trzeba w tym miejscu przypomnieć, że postępowanie cywilne ma charakter kontradyktoryjny, czego wyrazem jest przede wszystkim dyspozycja art. 232 k.p.c., określająca obowiązek stron do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, co z kolei jest potwierdzeniem reguły zawartej w art. 6 k.c., wyznaczającej sposób rozłożenia ciężaru dowodu. Podkreślić przy tym należy, że zasady art. 6 k.c. i 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane muszą być przede wszystkim i w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na niej spoczywał. Zaznaczyć także należy, że nie jest rzeczą Sądu poszukiwanie za stronę dowodów przez nią nie wskazanych, mających na celu udowodnienie jej twierdzeń (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76). Dopuszczenie dowodów z urzędu jest bowiem prawem, a nie obowiązkiem Sądu, z którego to prawa powinien szczególnie ostrożnie korzystać, tak by swym działaniem nie wspierać żadnej ze stron procesu. Faktycznie działanie Sądu z urzędu powinno ograniczać się tylko do sytuacji, gdy strona działa bez fachowego pełnomocnika i dodatkowo jest nieporadna. Z zasady nie dotyczy to więc przedsiębiorcy, którego profesjonalizm powinien obejmować także sferę funkcjonowania w obrocie prawnym.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zgodnie z ogólną regułą, wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Wskazana zasada oznacza, że powód składając pozew powinien udowodnić fakty, które w jego ocenie świadczą o zasadności powództwa. Udowodnienie faktów może nastąpić przy pomocy wszelkich środków dowodowych przewidzianych przez kodeks postępowania cywilnego. Nie ulega także wątpliwości, że co do zasady to na powodzie spoczywa ciężar udowodnienia twierdzeń zawartych w pozwie, bowiem to on domaga się zapłaty i powinien udowodnić zasadność swojego roszczenia. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być jednak pojmowana w ten sposób, że ciąży on zawsze na powodzie. W zależności od rozstrzyganych w procesie kwestii faktycznych i prawnych ciężar dowodu co do pewnych faktów będzie spoczywał na powodzie, co do innych z kolei – na pozwanym.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że w niniejszej sprawie co do zasady to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia istnienia dochodzonego pozwem roszczenia.

Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Do przesłanek odpowiedzialności kontraktowej dłużnika należy zatem w pierwszej kolejności powstanie szkody majątkowej po stronie wierzyciela. Po wtóre szkoda ta musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika. Po trzecie wreszcie pomiędzy powstałą szkodą a jej niewykonaniem (lub nienależytym wykonaniem) musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy (art. 361 §1 k.c.). Trzeba przy tym podkreślić, że w świetle art. 471 k.c. spełnienie się powyższych przesłanek nie przesądza jeszcze o powstaniu po stronie wierzyciela roszczenia o naprawienie szkody, bowiem niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność.

Ciężar dowodu istnienia wyżej wymienionych przesłanek (zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę, istnienia związku przyczynowego oraz powstania szkody) spoczywa co do zasady na wierzycielu (stronie powodowej), jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne. Musi on zatem przede wszystkim najpierw udowodnić istnienie ważnego zobowiązania o określonej treści, w stosunku do którego czyni dłużnikowi (pozwanemu) zarzuty jego naruszenia. W przypadku niewykonania zobowiązania (z uwagi na konieczność prowadzenia dowodów o charakterze negatywnym), trzeba jednak przyjąć, że to dłużnik (pozwany), broniąc się przed zarzutem niewykonania lub nienależytego zobowiązania, powinien przedstawić dowód spełnienia świadczenia.

Odpowiedzialność dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania została ukształtowana na zasadzie winy. W art. 471 k.c. zawarte jest jednak domniemanie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło wskutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. W takiej sytuacji ciężar dowodowy przedstawia się dla wierzyciela korzystniej w porównaniu z odpowiedzialnością za czyny niedozwolone, bowiem nie musi on udowadniać istnienia wszystkich warunków odpowiedzialności odszkodowawczej. Tym samym przyjęcie odpowiedzialności dłużnika nie jest uzależnione od udowodnienia przez wierzyciela, że nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 2002 roku, V CKN 630/00, LEX nr 54329).

Pod pojęciem szkody, stanowiącej podstawową przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej, należy rozumieć powstałą wbrew woli poszkodowanego różnicę między jego obecnym stanem majątkowym, a takim stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Wszelka szkoda, rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów kodeksu cywilnego (art. 361 §2 k.c.) postać dwojaką. Może ona bowiem obejmować zarówno stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego, wskutek czego poszkodowany staje się uboższy ( damnum emergens czyli szkoda rzeczywista), jak również utratę korzyści, jakiej spodziewać mógł się poszkodowany, gdyby mu nie wyrządzono szkody, wskutek czego poszkodowany nie staje się bogatszy ( lucrum cessans). Podstawę obliczenia wysokości szkody stanowić powinno uchwycenie różnicy między stanem majątku osoby poszkodowanej, który rzeczywiście istnieje po nastąpieniu zdarzenia wywołującego szkodę, a stanem majątku hipotetycznym, pomyślanym jako stan, który urzeczywistniłby się, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Podstawą skutecznego dochodzenia roszczenia odszkodowawczego jest także wykazanie istnienia pomiędzy określonym zdarzeniem a szkodą normalnego związku przyczynowego (art. 361 §1 k.c.). Tak rozumiany związek przyczynowy zachodzi wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem określonego rodzaju zdarzeń. Ocena, czy skutek jest normalny powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego i zasad wiedzy naukowej, specjalnej (tak na przykład Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 czerwca 1956 roku, III CR 515/56, OSNC 1957, nr 1, poz. 24).

W ocenie Sądu strona powodowa przede wszystkim nie wykazała, aby w ogóle doszło do zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę, to jest nienależytego wykonania umowy przez pozwanego J. W..

Strona powodowa twierdziła, że pozwany nienależycie wykonywał obowiązki wynikające z umowy i dopuścił do wykonania instalacji tryskaczowej z materiałów niezgodnych z projektem budowlanym oraz pozwoleniem na budowę, czego skutkiem były liczne awarie instalacji i konieczność przeprowadzenia jej kompleksowej naprawy. Strona powodowa twierdziła także, że w wyniku działań pozwanego poniosła koszty dodatkowego nadzoru inwestorskiego w wysokości 31970 zł, a co za tym idzie, doszło do powstania w jej majątku szkody (z winy pozwanego).

W ocenie Sądu umowa łącząca strony należała do umów o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. zastosowanie miały przepisy o zleceniu (tak również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 21 czerwca 2016 roku, I UK 244/15, LEX nr 2112305). Jej przedmiotem było bowiem zobowiązanie pozwanego (inspektora nadzoru inwestorskiego) do wykonania szczególnego rodzaju usługi, czyli przeprowadzenia czynności kontrolnych i nadzoru w ramach procesu budowlanego. Była to zatem umowa starannego działania, a nie umowa rezultatu.

Zakres obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego reguluje art. 25 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz.U. nr 89, poz. 414 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu (w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia umowy objętej przedmiotem sporu, to jest przed 1 stycznia 2016 roku) do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należało: reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie; sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania; potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Natomiast zgodnie z art. 26 Prawa budowlanego wykonując powyższe obowiązki inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo: wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych; żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

W §4 umowy z 8 lipca 2013 roku obowiązki pozwanego jako inspektora nadzoru inwestycyjnego zostały ukształtowane nie tylko stosownie do powyższych regulacji, ale także dokonano ich rozszerzenia.

Należy także wskazać, że z zastrzeżeniem wyjątku z art. 19 ust. 1 Prawa budowlanego, ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie jest prawem, a nie obowiązkiem inwestora, co wynika ze sformułowania art. 18 ust. 2 ustawy. Zgodnie z art. 19 ust. 1 Prawa budowlanego (w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie) właściwy organ może w decyzji o pozwoleniu na budowę nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a także obowiązek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robót budowlanych bądź przewidywanym wpływem na środowisko. Natomiast rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ podczas nakładania na inwestora obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 roku w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (Dz.U. nr 138, poz. 1554). Zgodnie z §2 ust. 1 lit. b tego rozporządzenia ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest wymagane przy budowie obiektów budowlanych w postaci budynków i budowli, zawierających pomieszczenie zagrożone wybuchem w rozumieniu przepisów przeciwpożarowych.

W ocenie Sądu strona powodowa nie wykazała przede wszystkim, aby pozwany naruszył jakikolwiek z przypisanych mu obowiązków umownych, czy też powinności bezpośrednio wynikających z powołanych przepisów Prawa budowlanego.

Strona powodowa twierdziła, że pozwany dopuścił do wykonania instalacji tryskaczowej z materiałów niezgodnych z projektem budowlanym oraz pozwoleniem na budowę. Na tę okoliczność przedłożyła przede wszystkim dokumentację zdjęciową, wskazując, że obrazuje ona elementy instalacji, które odkryto w wyniku awarii, a ich dane techniczne są niezgodne z tymi określonymi w projekcie budowlanym.

W ocenie Sądu z dokumentów tych nie wynikało jednak, aby dotyczyły one elementów instalacji tryskaczowej zamontowanej u strony powodowej. Pozwany w toku niniejszego postępowania zaprzeczył, aby fotografie przedłożone przez stronę powodową przedstawiały elementy instalacji, które były montowane w czasie sprawowania przez niego funkcji inspektora nadzoru inwestycyjnego. Natomiast z uwagi na formę, w jakiej zostały przedłożone te fotografie (brak utrwalenia na nich jakichkolwiek elementów świadczących o dacie, miejscu czy okolicznościach ich wykonania) nie można było na ich podstawie zweryfikować twierdzeń strony powodowej.

Niezależnie od powyższego dokumentacja zdjęciowa nie pozwalała także na weryfikację, jakie parametry techniczne prezentowały elementy utrwalone na zdjęciach, to jest czy były one zgodne z projektem budowlanym instalacji tryskaczowej. Strona powodowa powoływała się w tym zakresie na korespondencję elektroniczną z (...) spółką z o.o. w W., która była producentem elementów utrwalonych na zdjęciach i w której producent wskazał, że trójnik wskazany w załączniku do tej korespondencji był dedykowany dla ciśnienia nominalnego w rurach wynoszącego 9,6 barów, podczas gdy projekt budowlany przewidywał, że ciśnienie w instalacji tryskaczowej będzie wynosiło 16 barów. Strona powodowa nie przedłożyła jednak załącznika do powyższej korespondencji elektronicznej, co ostatecznie uniemożliwiło ustalenie, jakiego elementu w istocie dotyczyła ta korespondencja. Także zeznania świadków M. C. i M. M. w tym zakresie były na tyle ogóle i lakoniczne, że nie pozwoliły (w ocenie Sądu) na weryfikację twierdzeń strony powodowej w zakresie powyższej okoliczności.

Trzeba w tym miejscu także wskazać, że zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie dawał podstaw do ustalenia, że przyczyną licznych awarii instalacji tryskaczowej, które nastąpiły po oddaniu jej do użytkowania, było użycie podczas realizacji prac budowlanych elementów niezgodnych z projektem. Przede wszystkim z zeznań świadków przesłuchanych w niniejszym postępowaniu (z wyjątkiem zeznań świadków M. C. oraz M. M., którym Sąd nie dał wiary w tej części) nie wynikało, aby przyczyną awarii instalacji było zamontowanie trójników do rur niezgodnych z projektem budowlanym. Świadek W. M. (którego zeznania Sąd uznał za wiarygodne) wskazywał, że przyczyną awarii były wady materiałowe zamontowanych elementów, a nie ich niezgodność z projektem budowlanym. Natomiast świadek P. M. (którego zeznania w ocenie Sądu także były wiarygodne) wskazywał na fabryczne wady muf (łączników rur), które prowadziły do wycieków z instalacji. Zeznał on także, że podczas realizacji robót budowlanych zamontowano kształtki zgrzewane (zgodnie z projektem budowlanym), które spełniały wymagania techniczne, ale pierwotnie w projekcie były przewidziane do montażu kształtki monolityczne (trwalsze i bardziej odporne na duże ciśnienie wody). Projekt w tym zakresie został zmieniony w celu obniżenia kosztów inwestycji na wniosek inwestora (co również mogło mieć wpływ na powstawanie awarii). Okoliczności te potwierdził również pozwany (przesłuchany w charakterze strony), którego zeznania Sąd uznał za wiarygodne.

Brak było przy tym dowodu na to, aby kształtki zgrzewane, które zostały wykorzystane do budowy instalacji, nie były odpowiednie dla ciśnienia wody przewidzianego w projekcie (16 barów), zwłaszcza że korespondencja elektroniczna przedłożona przez stronę powodową odnosiła się do trójników, a nie do kształtek.

Trzeba w tym miejscu także podkreślić, że charakter obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego określony w art. 25 i 26 Prawa budowlanego oraz w §4 umowy stron w ocenie Sądu nie dawał podstaw do przyjęcia, że pozwany był zobowiązany (a przede wszystkim miał taką możliwość), aby decydować o zmianach projektowych lub o odstępstwach od projektu budowlanego. Skoro bowiem w projekcie budowlanym przewidziano, że rury miały być łączone za pomocą kształtek zgrzewanych, to pozwany nie miał żadnych instrumentów (prawnych, umownych), aby skłonić inwestora do zmiany projektu budowlanego w tym zakresie. Mógł jedynie zakomunikować mu swoje wątpliwości co do jakości elementów przewidzianych w projekcie, co zresztą uczynił.

O wykonaniu instalacji tryskaczowej z materiałów niezgodnych z pozwoleniem na budowę i projektem budowlanym nie świadczyła także (w ocenie Sądu) treść ugody zawartej przez stronę powodową z wykonawcą w dniu 10 maja 2016 roku. Zgodnie bowiem z art. 917 k.c. istotą ugody jest czynienie sobie wzajemnych ustępstw w zakresie istniejącego między stronami stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Z uwagi na fakt, że ugoda ma zmierzać do rozwiązania i zażegnania sporu, to rozmiar i rodzaje ustępstw pozostają jedynie w gestii zainteresowanych stron. Ugoda stanowi zatem dwustronne oświadczenia woli stron (umowę), której treść może być kształtowana przez strony w sposób swobodny, w granicach określonych w art. 353 ¹ k.c. Nie ulega przy tym wątpliwości, że ugoda pozasądowa nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej, gdyż ta przynależna jest tylko prawomocnym orzeczeniom stanowiącym osądzenie sprawy.

Mając zatem powyższe okoliczności na uwadze, zawarcie w ugodzie z dnia 10 maja 2016 roku zapisu, że doszło do jej zawarcia w związku z faktem powtarzających się awarii ringu przeciwpożarowego instalacji tryskaczowej oraz wykonania jej w sposób częściowo niezgodny ze stanowiącymi część umowy o roboty budowlane projektami oraz dokumentacją nie mogło odnieść skutku do oceny sposobu realizacji przez pozwanego obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że pozwany J. W. nie był stroną tej ugody (umowy) i nie miał żadnego wpływu na jej treść. Poza tym ugoda ta odnosiła się wyłącznie do stosunku prawnego łączącego stronę powodową z wykonawcą, czyli umowy o roboty budowlane z dnia 3 lipca 2013 roku. Niezależnie od powyższego pozwany nie miał wreszcie nawet szansy na zweryfikowanie istnienia i przyczyn wystąpienia ewentualnych awarii instalacji, ponieważ co do zasady nie był o nich informowany (poza jednym przypadkiem).

Na marginesie jedynie można w tym miejscu wskazać, że w treści ugody z dnia 10 maja 2016 roku wskazywano na niezgodność instalacji ze stanowiącymi część umowy o roboty budowlane projektami oraz dokumentacją (załączniki nr 1-4), ale jednocześnie nie sprecyzowano, czy przedmiotowe niezgodności odnosiły się do projektu budowlanego, wykonawczego czy harmonogramu finansowo-rzeczowego.

Trzeba wreszcie wskazać, że w ocenie Sądu strona powodowa nie tylko nie wykazała nienależytego wykonywania obowiązków umownych (ustawowych) przez pozwanego J. W., ale również istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem przez nią kosztów dodatkowego nadzoru inwestorskiego nad pracami naprawczymi (w wysokości dochodzonej pozwem) a sposobem realizacji obowiązków przez pozwanego. O ile bowiem w świetle §2 ust. 1 lit. b rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego oraz treści decyzji z dnia 29 maja 2013 roku zatwierdzającej projekt budowlany nie ulegało wątpliwości, że ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego było konieczne podczas samej budowy instalacji tryskaczowej i SAP, to już konieczność ustanowienia takiego inspektora podczas realizacji prac naprawczych była co najmniej wątpliwa. Sama zresztą strona powodowa już w pozwie wskazała, że obowiązek ustanowienia nowego inspektora nadzoru wynikał z ugody, którą zawarła z wykonawcą (§3 ust. 6 ugody). Nie można przy tym zapominać, że zgodnie z umową łączącą strony z dnia 8 lipca 2013 roku w ramach otrzymanego już wynagrodzenia pozwany J. W. był zobowiązany do uczestniczenia w czynnościach sprawdzających oraz sprawowania nadzoru nad wykonywaniem napraw i poprawek instalacji. Dlatego też w ocenie Sądu ponoszenie przez stronę powodową kosztów pracy innego (nowego) inspektora nadzoru należało uznać za niecelowe i zbędne, zwłaszcza że strona powodowa w żaden sposób nie wykazała, aby zaistniały jakiekolwiek okoliczności, które uzasadniałyby utratę zaufania do pozwanego, a co za tym idzie, nieskorzystanie z jego usług podczas realizacji prac naprawczych.

Niezależnie od wszystkich powyższych okoliczności ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego właściwie jednoznacznie wynikało, że w trakcie realizacji inwestycji pozwany J. W. (inspektor nadzoru) regularnie przebywał na terenie budowy, kontrolował jakość oraz zakres wykonywanych prac oraz czynił stosowne wzmianki w tym zakresie w dzienniku budowy. Ponadto kontrolował materiały budowlane dostarczone na budowę z ich kartami materiałowymi, a następnie akceptował je i przedkładał inwestorowi w celu weryfikacji. Brał także udział w cotygodniowych spotkaniach (naradach), na których obecni byli przedstawiciele inwestora i wykonawcy, a wszystkie podejmowane przez niego czynności znajdowały odzwierciedlenie w jego wpisach do dziennika budowy. Nawet gdyby zatem przyjąć, że strona powodowa wykazała istnienie przesłanek odpowiedzialności kontraktowej pozwanego, to w ocenie Sądu pozwany wykazał, że powstanie ewentualnej szkody było następstwem okoliczności, za które pozwany odpowiedzialności nie ponosi (nie były przez niego zawinione), a co za tym idzie, zwolnił się od odpowiedzialności odszkodowawczej.

Biorąc zatem wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, skoro strona powodowa nie wykazała, że przysługiwało jej dochodzone pozwem roszczenie odszkodowawcze wobec pozwanego J. W., to powództwo nie mogło zasługiwać na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 805 §1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (§2). Skoro zatem strona powodowa nie wykazała, aby doszło do nienależytego wykonania umowy przez pozwanego J. W. (zaistnienia wypadku określonego w umowie ubezpieczenia), to nie mogło zasługiwać na uwzględnienie także roszczenie zgłoszone wobec ubezpieczyciela (strony pozwanej (...) S.A. w S.).

Ustalając stan faktyczny i wydając rozstrzygnięcie Sąd oparł się na dołączonych przez strony dokumentach oraz co do zasady wiarygodnych zeznaniach świadków W. M., P. M., Z. M., potwierdzonych zeznaniami pozwanego J. W., a także na częściowo wiarygodnych zeznaniach świadków M. C. i M. M. (w zakresie, w jakim pokrywały się one z zeznaniami pozostałych świadków i pozwanego oraz treścią dokumentów).

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. M. przede wszystkim w zakresie, w jakim zeznał on, że pozwany nie kontrolował elementów instalacji przed ich trwałym zakryciem oraz że przyczyną licznych awarii instalacji tryskaczowej było zamontowanie w niej kształtek niezgodnych z projektem budowlanym, a także co do tego, że pozwany przyznał się do nienależytego wykonania obowiązków umownych. Zeznania te były sprzeczne przede wszystkim z wpisami do dziennika budowy, z którego wynikało, że pozwany regularnie kontrolował postępy prac na budowie, w tym również przed zakryciem elementów instalacji. Były one także sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków oraz pozwanego (które Sąd uznał za wiarygodne).

Sąd nie dał także wiary zeznaniom świadka M. C. w zakresie, w jakim zeznał on, że przyczyną licznych awarii instalacji tryskaczowej było zamontowanie w niej trójników niezgodnych z projektem budowlanym, a także, że pozwany przyznał się do nienależytego wykonania obowiązków umownych. Zeznania w tej części nie znalazły bowiem odzwierciedlenia w pozostałym materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd na podstawie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. i art. 230 k.p.c. oddalił wnioski strony powodowej oraz pozwanych (...) S.A. w S. o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego. W zakresie, w jakim wnioski te zmierzały do ustalenia, czy podczas budowy instalacji tryskaczowej i SAP zastosowano elementy zgodne z projektem wykonawczym przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego było w ocenie Sądu niemożliwe i uwzględnienie takiego wniosku prowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że elementy instalacji znajdują się pod ziemią, co właściwie uniemożliwia zbadanie ich rodzaju oraz warunków technicznych. Niezależnie od tego wskutek prac naprawczych nastąpiła znaczna ingerencja wykonawcy instalacji w pierwotnie zamontowane elementy (ponieważ dokonano ich wymiany), co sprawiło, że nawet przeprowadzenie prac odkrywkowych kilku elementów instalacji i ocena ich aktualnego stanu w istocie nie pozwoliłoby na ustalenie, jakie elementy instalacji zostały zamontowane podczas sprawowania funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego przez pozwanego. Natomiast ustalenie za pomocą dowodu z opinii biegłego sądowego wymogów projektu budowalnego, na jakie instalacja była zaprojektowana, treści Polskiej Normy PN- (...)-3+A1, treści dziennika budowy czy obowiązków inspektora nadzoru w ramach procesu budowalnego było zbędne i właściwie nie wymagało wiadomości specjalnych. Nie ulega przy tym wątpliwości, że wskazane wyżej okoliczności zostały udowodnione innymi środkami dowodowymi (dokumentami) albo wynikały z obowiązujących przepisów prawa. Tym samym nie zachodziła konieczność skorzystania z wiadomości specjalnych biegłego sądowego. Jeśli chodzi zaś o ewentualne ustalenie możliwości występowania awarii (wycieków) w ramach instalacji tryskaczowej zaprojektowanej i działającej pod ciśnieniem 16 barów, w której niektóre elementy dostosowane są do ciśnienia 9,6 barów oraz 12,8 barów, to ustalenia biegłego sądowego ze względu na sposób sformułowania tezy dowodowej miałyby jedynie charakter hipotetyczny i ostatecznie nie mogłyby wpłynąć na treść wydanego w sprawie rozstrzygnięcia. Ogólne wymogi projektu wykonawczego i sposoby rozwiązania kolizji instalacji (uzbrojenia) nie były istotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd oddalił także wnioski pozwanego J. W. o zobowiązanie powiatowego inspektora nadzoru budowalnego do przedłożenia dokumentacji powykonawczej oraz o zobowiązanie strony powodowej do przedłożenia projektu wykonawczego, uznając że w świetle wszystkich wskazanych wyżej okoliczności dokumenty te nie były istotne dla rozstrzygnięcia.

Biorąc zatem wszystkie powyższe okoliczności pod uwagę, skoro strona powodowa w żaden sposób nie wykazała, aby pozwany J. W. naruszył którykolwiek z przypisanych mu obowiązków umownych, ewentualnie jakiekolwiek zobowiązania bezpośrednio wynikające z przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (a także aby istniał adekwatny związek przyczynowy między poniesieniem przez stronę powodową kosztów dodatkowego nadzoru inwestorskiego w kwocie 31970 zł a sposobem realizacji obowiązków przez pozwanego), a dodatkowo pozwany J. W. zwolnił się z odpowiedzialności odszkodowawczej, to na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 k.c. i art. 6 k.c. oraz art. 828 k.c. w zw. z art. 822 k.c. powództwo, jako nieuzasadnione oraz nieudowodnione, podlegało oddaleniu, jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Mając na względzie wynik sprawy pozwanemu J. W. należał się zwrot kosztów procesu w kwocie 3600 zł, na które złożyły koszty zastępstwa procesowego, ustalone zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015, poz. 1800 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie. Stronie pozwanej (...) S.A. w S. należał się natomiast zwrot kosztów procesu w wysokości 3600 zł, ustalonych zgodnie z §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w niniejszej sprawie.