Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 15/04/2021 r.

(punkt II)

Wnioskodawca – Prokurator Rejonowy w Środzie Śląskiej wniósł o orzeczenie w stosunku do uczestnika postępowania – T. K. (1) zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, określonego w art. 373 ust. 1 p. 1 Prawa upadłościowego, na okres 2 lat.

W uzasadnieniu wniosku wskazano m.in., że prawomocnym wyrokiem warunkowo umorzono postępowanie karne wobec uczestnika, podejrzanego o popełnienie przestępstwa z art. 586 k.s.h., tj. o to, że w okresie od 30/06/2016 do 02/12/2016 jako członek zarządu (...) sp. z o.o. sp. k. w K. nie zgłosił wniosku o upadłość tej spółki, pomimo powstania warunków uzasadniających wg przepisów upadłość spółki. Przesłuchany w charakterze podejrzanego T. K. przyznał się do zarzucanego mu czynu.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania, zastępowany przez pełnomocnika – r.pr. K. S. wniosł o oddalenie wniosku oraz o dopuszczenie dowodu z określonych dokumentów dotyczących postępowania sanacyjnego spółki, z operatów szacunkowych, przesłuchania świadków i uczestnika postępowania. W uzasadnieniu wskazano m.in. na upływ terminu do złożenia wniosku oraz brak winy uczestnika postępowania.

Na rozprawie w dniu 08/04/2021 pełnomocnik uczestnika wniósł ponadto o zasądzenie na rzecz uczestnika od wnioskodawcy kosztów zastępstwa prawnego w wysokości 3600 zł.

Postanowieniem z dnia 15/04/2021 r. w punkcie I oddalono wniosek Prokuratora Rejonowego w Środzie Śląskiej o orzeczenie zakazu w stosunku do uczestnika postępowania. Nie wniesiono o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia przedmiotowego orzeczenia.

W punkcie II ww. postanowienia postanowiono zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania kwotę 257 zł (dwieście pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Orzeczenie w tym zakresie oparto w pierwszej kolejności na treści przepisów art. 376 ust. 1 zd. 3 Prawa upadłościowego w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. w zw. z art. 520 § 3 zd. 1 k.p.c., wobec oczywistej sprzeczności interesów, rozstrzygniętej na korzyść uczestnika postępowania.

Zasądzona kwota zawiera w sobie stawkę wynagrodzenia pełnomocnika uczestnika w wysokości 240 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Wysokość stawki wynagrodzenia pełnomocnika w sprawach o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej jest kwestią powodującą rozbieżności w orzecznictwie sądów. Z powodu mało precyzyjnych przepisów zawartych w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (oraz w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie) przy orzekaniu o kosztach zastępstwa prawnego w tych sprawach stosuje się stawkę określoną w § 8. ust. 1. p. 3 rozporządzenia, który stanowi, że stawka minimalna w sprawach z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie wynosi 240 zł albo stawkę określoną w § 8. ust. 1. p. 5 rozporządzenia, który stanowi, że stawka minimalna w sprawach z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego wynosi 3600 zł.

Na rzecz zastosowania zarówno pierwszej jak i drugiej z wymienionych stawek można przywołać liczne argumenty.

Motywy przemawiające za zastosowaniem stawki określonej w § 8. ust. 1. p. 5 rozporządzenia (3600 zł) zawarto np. w cytowanym poniżej postanowieniu tut. Sądu z dnia 25/01/2019 r., sygn. akt (...):

" [...] rozporządzenie w § 8 ust.1 pkt 3) i 5), czemu wypada poświęcić dłuższy wywód, stanowi, iż stawki minimalne w sprawach z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie wynosi 240 zł, a w sprawach z zakresu postępowania układowego lub upadłościowego – 3.600 zł. Sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373-377 Prawa upadłościowego, odpowiadają tematycznie i systemowo pojęciu „spraw z zakresu postępowania upadłościowego”, natomiast – jedynie pod względem formalnym (proceduralnym) – pojęciu „spraw z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie” w rozumieniu przepisów cytowanego rozporządzenia. Konstatacja ta ma bardzo istotne znaczenie z uwagi na dużą różnicę stawek minimalnych przewidzianych dla tych kategorii spraw oraz z uwagi na § 5 powołanego rozporządzenia, który nakazuje ustalać wysokość stawek minimalnych w sprawach nieokreślonych w rozporządzeniu, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju. W ocenie Sądu stawkę minimalną (zasadniczą) dla spraw takich jak niniejsza, zważywszy przede wszystkim na jej merytoryczny i funkcjonalny związek z postępowaniem upadłościowym oraz ulokowanie przepisów regulujących orzekanie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej w ustawie – Prawo upadłościowe, należałoby ustalić w kwocie stawki minimalnej przewidzianej w § 8 ust. 1 pkt 5) cytowanego rozporządzenia, czyli w wysokości 3.600 zł. Nie ulega wątpliwości, że w sprawie o ogłoszenie upadłości stawka minimalnego wynagrodzenia radcy prawnego wynosi 3.600,00 zł. Tymczasem zakres merytoryczny i dowodowy sprawy w przedmiocie ogłoszenia upadłości zawiera się w zakresie merytorycznym i dowodowym sprawy zakazowej (niemalże wszystkie tego typu sprawy oparte są na zarzucie niewykonania lub nieterminowego wykonania obowiązku zgłoszenia wniosku o upadłość połączonym jeszcze niekiedy z zarzutem doprowadzenia do niewypłacalności dłużnika lub jej zwiększenia przez uczestnika sprawy zakazowej, przeciwko któremu żądanie takie skierowano w wyniku umyślności albo rażącego niedbalstwa – por. art. 373 ust. 1 i art. 374 Prawa upadłościowego). W obu bada się zasadniczo przede wszystkim legitymację wnioskodawcy, istnienie i zakres niewypłacalności dłużnika oraz jego majątek, przy czym przy ocenie zasadności wniosku o upadłość – zwłaszcza w aspekcie tego czy wystarcza on na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, natomiast w sprawie zakazowej bada się jak działania i zaniechania uczestnika wpłynęły na majątek przedsiębiorstwa dłużnika (por. art. 11-13 Prawa upadłościowego). Dodatkowo, o ile w sprawie o upadłość ustalenie momentu powstania niewypłacalności nie jest niezbędne, o tyle w niemalże każdej sprawie zakazowej jest to kwestia o fundamentalnym znaczeniu dla jej rozstrzygnięcia. To samo dotyczy winy po stronie dłużnika lub jego reprezentanta w niewykonaniu ich obowiązków, zwłaszcza w zakresie terminowości złożenia wniosku o upadłość czy doprowadzeniu do niewypłacalności albo zwiększenia jej zakresu. Pamiętać również należy o zakazie powoływania biegłych w sprawie o ogłoszenie upadłości (por. art. 30a Prawa upadłościowego z jednym tylko wyjątkiem w razie wniosku o likwidację przygotowaną), podczas gdy w bardziej skomplikowanych i spornych sprawach zakazowych do powoływania biegłych nierzadko dochodzi. Zakres aktywności merytorycznej i dowodowej zarówno sądu, jak i uczestników oraz ich pełnomocników zawodowych jest zatem potencjalnie i w praktyce również znacznie szerszy w sprawach zakazowych niż w sprawach o ogłoszenie upadłości, przy czym zasadniczo aktywność ta ogniskuje się wokół tej samej tematyki prawnej i ekonomicznej oraz wskazanych wyżej zbliżonych okoliczności faktycznych. Co więcej w bardzo wielu sprawach zakazowych, które nie były poprzedzone wnioskami o upadłość, aktywność procesowa, dowodowa i ustalenia faktyczne będą nakierowane na praktycznie wszystkie czynności i ustalenia właściwe dla sprawy w przedmiocie ogłoszenia upadłości, a dojdą do nich jeszcze dodatkowe. Wziąwszy te argumenty pod uwagę minimalna stawka 240 zł byłaby zupełnie nieadekwatna do stopnia trudności i zaangażowania, jakimi w każdej sprawie zakazowej musi wykazać się zawodowy pełnomocnik. Wskazać również należy, że przedstawiona wyżej wykładnia nie budziła wątpliwości Sądu II instancji w ciągu ostatnich kilkunastu lat, a ten ostatni w pełni ją aprobował, co więcej jest ona dominująca także w pozostałych ośrodkach sądowych rozpoznających sprawy zakazowe uregulowane w Prawie upadłościowym."

Postanowieniem z dnia 17/09/2020 r. (sygn. akt (...)) Sąd Okręgowy we Wrocławiu oddalił apelację od ww. wyżej postanowienia z dnia 25/01/2019 r., sygn. akt (...), orzekając o kosztach postępowania apelacyjnego z uwzględnieniem stawki z § 8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia. W uzasadnieniu postanowienia z 17/09/2020 r. Sąd II instancji wskazał, że "[o]rzekając o kosztach postępowania Sąd uznał za zasadne obciążenie uczestnika postępowania kosztami postępowania apelacyjnego w całości, stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 520 § 2 kpc w zw. z art. 376 ust. 1 zd. 3 Prawa upadłościowego, a w tym wkładając na uczestnika obowiązek zwrotu na rzecz wnioskodawcy kwoty 1.800 zł tytułem wynagrodzenia radcy prawnego, stosownie do § 8 ust. 1 pkt 5) w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, zgadzając się w tym zakresie z rozważaniami Sądu I instancji przedstawionymi w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 stycznia 2019 r., sygn. akt (...) (pkt. II postanowienia)."

Za zastosowaniem w sprawie zakazowej stawki wynagrodzenia pełnomocnika zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 3 (240 zł) rozporządzenia przemawiać może przede wszystkim wykładnia językowa analizowanych przepisów. Postępowanie o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej co do zasady nie jest postępowaniem z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego. Może się ono toczyć (i najczęściej toczy się) całkowicie niezależnie od postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego danego podmiotu.

Na takim stanowisku stanął Sąd Okręgowy we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 13.02.2019 r. ((...); (...)) wskazując, że sprawy o orzeczenie zakazu działalności gospodarczej nie są sprawami z zakresu postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego w rozumieniu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i w sprawach tych należy stosować stawki jak w sprawach z zakresu postępowania nieprocesowego w sprawie niewymienionej odrębnie – 240 zł (§ 8 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia), bo sprawy zakazowe, mimo że uregulowane w prawie upadłościowym, nie są postępowaniami upadłościowymi, lecz innymi, swojego rodzaju, postępowaniami uregulowanymi w ustawie prawo upadłościowe; postępowanie orzeczenia zakazów nie realizuje celów postępowania upadłościowego (zaspokojenia wierzycieli przy zachowaniu przedsiębiorstwa dłużnika, oddłużenia upadłego w określonych sytuacjach) i nie ma między nimi żadnej łączności; poza tym w wielu przypadkach właściwe postępowanie upadłościowe względem określonego podmiotu w ogóle się nie toczy, a toczy się postępowanie zakazowe wobec osób, które zarządzały tymi podmiotami.

Wykładnia systemowa może wskazywać na zasadność stosowania zarówno stawki minimalnej w wysokości 240 zł:

- między wysokością opłaty od wniosku o orzeczenie zakazu (100 zł) a wysokością opłaty od wniosku o ogłoszenie upadłości lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego (1000 zł) występuje zbliżona dysproporcja jak pomiędzy wysokością stawki minimalnej w postępowaniu o orzeczenie zakazu (240 zł) a wysokością stawki wynagrodzenia pełnomocnika w postępowaniu o ogłoszenie upadłości lub otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego (3600 zł),

jak i na zasadność stosowania stawki minimalnej w wysokości 3600 zł:

- przepisy regulujące postępowanie o orzeczenie zakazu zawarto w ustawie - Prawo upadłościowe, a kilka przesłanek orzeczenia zakazu wprost odnosi się do przebiegu postępowania upadłościowego (zob. art. 373 ust. 1 punkty 2-4 Prawa upadłościowego).

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd - mimo świadomości niejednoznaczności przepisów i rozbieżności orzecznictwa - przyjął za zasadne zastosowanie w niniejszej sprawie stawki minimalnej wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 240 zł. Z uwagi na to, na podstawie powołanych wyżej przepisów orzeczono jak w punkcie II postanowienia.

Z.

1) odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi uczestnika;

2) poinformować pełnomocnika uczestnika, że termin na sporządzenie uzasadnienia orzeczenia był przedłużony.