VIII Gzd 22/19 - uzasadnienie Sąd Rejonowy Wrocław Fabryczna we Wrocławiu z 2019-12-10
Sygn. akt (...)
UZASADNIENIE
Postanowienia z dnia 03 grudnia 2019 roku
W piśmie z dnia 20 marca 2019 roku Skarb Państwa- Naczelnik Urzędu Skarbowego W. wniósł o orzeczenie na podstawie art. 373 ust. 1 pkt 1, art. 374 i art. 376 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe, w związku z art. 452 ustawy z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne zakazu upadłościowego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia na okres lat 10 wobec A. G. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...).
W uzasadnieniu wskazano, że uczestniczka posiada zaległości podatkowe w łącznej kwocie 997.377, 10 złotych (tj. należność główna z odsetkami), wyliczone na dzień 19 marca 2019 roku, a generowane od 2012 roku.
Zdaniem wnioskodawcy uczestniczka jest osobą niewypłacalną w rozumieniu art. 11 Prawa upadłościowego i naprawczego, skoro nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań, a jej niewypłacalność ma charakter trwały. Wskazano, że dłużniczka celowo nie regulowała zobowiązań, kredytując się w ten sposób wierzytelnościami przysługującymi Skarbowi Państwa, działając przy tym w celu pokrzywdzenia wierzycieli.
Na rozprawie w dniu 15 października 2019 roku uczestniczka oświadczyła, że nie miała możliwości odbioru korespondencji z Sądu, gdyż nie przebywała we W.. Pomimo doręczenia jej na rozprawie odpisu wniosku i zakreślenia stosownego terminu na ustosunkowanie się do jego treści, ostatecznie nie zajęła stanowiska procesowego.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Uczestniczka A. G. rozpoczęła działalność gospodarczą w dniu 06 września 2010 roku i nadal pozostaje ujawniona jako czynny przedsiębiorca prowadzący działalność pod firmą (...) przy ulicy (...). Ujawniony w ewidencji przedmiot działalności uczestniczki obejmuje dwanaście pozycji, przy czym w miejscu przeważającej działalności gospodarczej wskazano działalność wspomagającą wystawianie przedstawień.
(dane jawne i dostępne elektronicznie w (...) według stanu na dzień 03 grudnia 2019 roku, ponadto:
- wydruk danych z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej, k. 6 )
Na dzień 19 marca 2019 roku wymagalne zadłużenie A. G. wobec Skarbu Państwa – Urzędu Skarbowego W. wynosiło (z odsetkami) 997.377, 10 złotych, na którą to kwotę składa się:
- zaległość z tytułu podatku VAT w wysokości 636.103, 10 złotych (to jest 495.317,10 złotych z tytułu należności głównej i 140.786, 00 złotych z tytułu odsetek),
- zaległość z tytułu podatku dochodowego w wysokości 19% pobieranego od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości 357.853, 00 złotych (to jest 278.985,00 złotych z tytułu należności głównej i 78.868 złotych z tytułu odsetek) oraz
- zaległość z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu pobranych a niewpłaconych zaliczek od wypłaconych wynagrodzeń w łącznej kwocie 3.421 złotych (3.047, 00 złotych z tytułu należności głównej i 374 złote z tytułu odsetek).
Najstarsze wymagalne zobowiązanie uczestniczki wobec Urzędu Skarbowego pochodzi z września 2012 roku z tytułu podatku VAT, z terminem płatności do 25 października 2012 roku, zaś ostatnie nieuregulowane zobowiązanie pochodzi z grudnia 2018 roku, z terminem płatności do 25 stycznia 2019 roku.
( stan zaległości uczestniczki na dzień 19 marca 2019 roku, k. 7 – 10v)
Według stanu na dzień 19 marca 2019 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego – W. prowadził w oparciu o 25 tytułów wykonawczych (w tym także na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) postępowanie egzekucyjne wobec A. G.. Łączna kwota dochodzonych zaległości wynosi 224955, 58 złotych (w tym 167.477, 30 złotych należności głównej wraz z odsetkami, kosztami egzekucyjnymi i kosztami upomnienia). Zadłużenie A. G. wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek wynosi łącznie 31090, 74 złotych – w tym należność główna w kwocie 21680, 20 złotych wraz z odsetkami, kosztami egzekucyjnymi oraz kosztami upomnienia). Najstarsze wymagalne zobowiązanie uczestniczki wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pochodzi z listopada 2012 roku, zaś ostatnie dotyczy należności za okres od 01 kwietnia 2015 roku do 30 kwietnia 2015 roku.
(wykaz tytułów prowadzonych postępowań egzekucyjnych k. 11)
W protokole o stanie majątkowym, sporządzonym w dniu 14 listopada 2018 roku, uczestniczka oświadczyła, że osiąga dochody z prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości około 10- 15 tysięcy brutto, zaś w skład jej majątku wchodzą następujące pojazdy: (...) u numerze rejestracyjnym (...), niesprawny technicznie (...) o numerze rejestracyjnym (...), również niesprawny technicznie V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz niesprawny technicznie samochód osobowy marki C. (...) o numerze rejestracyjnym (...). W odniesieniu do pojazdu marki M. (...) dłużniczka oświadczyła, że został on zbyty. Dostępne pojazdy zostały obciążone zastawami skarbowymi.
(protokół o stanie majątkowym zobowiązanego k. 17, protokół zajęcia i odbioru ruchomości k. 16)
W piśmie z dnia 06 grudnia 2018 roku Naczelnik Urzędu Skarbowego W. poinformował (...) Bank Spółkę Akcyjną o zajęciu rachunku bankowego dłużniczki. Wskazano, że postępowanie dotyczy następujących tytułów wykonawczych: numer (...) - (...).723.5 01.2018 z dnia 13 lutego 2018 roku, numer (...) - (...). 723.5 02.2018 z dnia 31 lutego 2018 roku, (...) - (...).723.5 03.2018 z dnia 13 lutego 2018 roku oraz (...) - (...).723.5 637.2018 z dnia 16 listopada 2018 roku.
( zawiadomienie o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego i wkładu oszczędnościowego, k.13 – 14)
W piśmie z dnia 28 listopada 2018 roku (...) Bank Spółka Akcyjna poinformował, iż nastąpił zbieg egzekucji na rachunkach dłużniczki, zaś saldo zajętego rachunku bankowego wynosi 2175, 15 złotych.
(pismo informacyjne (...) Banku Spółki Akcyjnej z dnia 28 listopada 2018 roku, k. 15)
W okresie od 06 kwietnia 2011 roku do 19 marca 2019 roku na skutek prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego postępowania egzekucyjnego wyegzekwowano od dłużniczki na poczet zadłużenia łącznie kwotę w wysokości 170.308, 73 złotych.
( zestawienie rozliczenia uzyskanych kwot w okresie od 06 kwietnia 2011 roku do 19 marca 2019 roku, k. 18 – 19)
A. G. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej wykazała wobec Urzędu Skarbowego następujące dochody:
- w zeznaniu PIT – 36 L za rok 2012 dochód w kwocie 209.231, 32 zł,
- w zeznaniu PIT – 36L za rok 2013 dochód w kwocie 0 złotych,
- w zeznaniu PIT – 36L za rok 2014 dochód w kwocie 560.397, 89 zł,
- w zeznaniu PIT – 36L za rok 2015 dochód w kwocie 376.852,84 zł,
- w zeznaniu PIT – 36L za rok 2016 dochód w kwocie 422.952,80 zł,
- w zeznaniu PIT – 36L za rok 2017 dochód w kwocie 108138,77 zł.
( dowód: zestawienie dochodów podatnika za lata 2012 – 2017, k. 20)
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia- Śródmieścia P. P. prowadziła postępowania egzekucyjne w oparciu o następujące tytuły wykonawcze:
- nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 13 stycznia 2012 roku wydany w postępowaniu z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W. (postępowanie zakończone wyegzekwowaniem należności),
- nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 11 grudnia 2014 roku, wydany w postępowaniu z powództwa A. S. (postępowanie zakończone umorzeniem postępowania w oparciu o art. 824 §1 pkt 3 k.p.c.),
- nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym: z dnia 04 grudnia 2015 roku (postępowanie egzekucyjne zakończone umorzeniem postępowania w oparciu o art. 824 §1 pkt 3 k.p.c.), z dnia 26 listopada 2015 roku (postępowanie zakończone wyegzekwowaniem należności), 04 grudnia 2015 roku (postępowanie zakończone wyegzekwowaniem należności), wydane w postępowaniu z powództwa (...) S.A.
(dokumentacja przedstawiona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia- Śródmieścia , k. 51 – 62)
Uczestniczka – A. G. nie prowadzi faktycznej działalności gospodarczej od początku 2019 roku. ( zeznania A. G., k. 65v- 66)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zaoferowanych dowodów w postaci dokumentów, bądź kopii dokumentów. Wiarygodność tych dowodów nie była w toku postępowania kwestionowana, nie budziła także wątpliwości Sądu.
Zeznania uczestniczki A. G. (k.65v- 66) w zakresie w jakim nie kwestionowała podstawy i wysokości zadłużenia oraz daty faktycznego zaprzestania działalności, nie budzą wątpliwości Sądu. W tym zakresie są bowiem spójne ze zgromadzonym materiałem dowodowym. W tej części, w której wskazywała na okres powstania „zaburzonej płynności finansowej”, co miało przypadać na rok 2014, jej relacja jest nieprzekonująca, albowiem przeczy jej dobitnie zarówno treść złożonego przez nią w dniu 14 grudnia 2018 roku protokołu o stanie majątkowym, jak i zestawienie dochodów podatnika za lata 2012 – 2017, z którego jasno wynika, że za rok 2014 roku wykazała dochód w wysokości 560.397, 89 złotych.
Sąd Rejonowy zważył co następuje:
Wniosek co do zasady zasługuje na uwzględnienie.
Dla oczyszczenia przedpola dla dalszych rozważań, należy ustalić, które przepisy prawa upadłościowego – czy obowiązujące sprzed 1 stycznia 2016 r. czy po tej dacie mają zastosowanie dla oceny działań/zaniechań uczestniczki. Niewątpliwie wniosek o orzeczenie zakazu wpłynął do tutejszego Sądu w momencie obowiązywania przepisów ustawy prawo upadłościowe w obecnym brzmieniu (złożony w dniu 20 marca 2019 roku). Z poczynionych ustaleń faktycznych wynika, zaś, że stan niewypłacalności powstał co najmniej w 2013 roku i trwał w sposób nieprzerwany do momentu złożenia przez wierzyciela wniosku o orzeczenie sankcji z art. 373 i 374 Prawa upadłościowego. Wobec powyższego należy przywołać brzmienie art. 452 ust. 2 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (tekst jedn. z 2017 r. – Dz. U. poz. 1508, ze zm.), który stanowi, że w sprawach, w których po wejściu w życie ustawy (1 stycznia 2016 r.) wpłynął wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, działania lub zaniechania, o których mowa w art. 373 i art. 374 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe, w brzmieniu nadanym ustawą Prawo restrukturyzacyjne, ocenia się według przepisów ustawy obowiązującej w dniu ich wystąpienia, czyli według ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze w postaci sprzed 1 stycznia 2016 r. albo już według Prawa upadłościowego. Zgodnie zaś z art. art. 452 ust. 3 Prawa restrukturyzacyjnego jeżeli działania lub zaniechania, o których mowa w art. 373 i art. 374 Prawa upadłościowego, które stanowią podstawę orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, miały miejsce zarówno przed dniem wejścia w życie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne, jak i po jej wejściu w życie, do oceny ich skutków stosuje się przepisy Prawa upadłościowego w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.
Nie budzi zatem wątpliwości, że skoro stan niewypłacalności trwa nieprzerwanie od 2013 roku do dnia dzisiejszego zastosowanie znajdą przepisy w brzmieniu obecnie obowiązującym.
Stosownie do art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego sąd mógł orzec pozbawienie na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu osoby, która ze swej winy:
1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości albo
2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy, albo
3) po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo
jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego – komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Zgodnie z art. 373 ust. 1 Prawa upadłościowego, Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy:
1) będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości albo,
1a) faktycznie zarządzając przedsiębiorstwem dłużnika, istotnie przyczyniła się do niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w ustawowym terminie, albo
2) po ogłoszeniu upadłości nie wydała lub nie wskazała majątku, ksiąg rachunkowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, w tym danych w postaci elektronicznej, do których wydania lub wskazania była obowiązana z mocy ustawy, albo
3) jako upadły po ogłoszeniu upadłości ukrywała, niszczyła lub obciążała majątek wchodzący w skład masy upadłości, albo,
4) jako upadły w toku postępowania upadłościowego nie wykonała innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu albo sędziego-komisarza, albo też w inny sposób utrudniała postępowanie.
Na podstawie art. 374 ust. 1 tej samej ustawy (w obu redakcjach) Sąd może orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373, wobec dłużnika będącego osobą fizyczną, także jeżeli niewypłacalność dłużnika jest następstwem jego celowego działania lub rażącego niedbalstwa (por. także zmienne w czasie art. 374 ust. 2 i art. 373 ust. 3 ustawy).
W świetle poczynionych ustaleń faktycznych nie budzi wątpliwości, że uczestniczka jest niewypłacalna, albowiem nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań wobec wierzycieli, przy czym wobec wnioskodawcy od października 2012 roku. Niewypłacalność trwa do dnia dzisiejszego, a jej skala uległa znacznemu zwiększeniu (rosnące nowe zobowiązania oraz powstawanie należności ubocznych względem istniejących już zobowiązań). Na podstawie dokumentów znajdujących w aktach sprawy można stwierdzić, że dłużniczka miała obowiązek najpóźniej z początkiem 2013 roku złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, czego zaniechała. W tym czasie bowiem istniało wymagalne zobowiązanie wobec wnioskodawcy, jak również wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Do tego – jak wynika z przedstawionej przez Komornika Sądowego, w okresie od 2012 roku do 2017 roku toczyły się postępowania sądowe przeciwko dłużnicze – z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W., A. S. oraz (...) Spółki Akcyjnej, co potwierdza dodatkowo, że istniały nie tylko nieuregulowane zobowiązania publicznoprawne, ale także wobec innych podmiotów, co jednak nie zdeterminowało uczestniczki do podjęcia refleksji nad prowadzoną działalnością.
Niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez osobę do tego zobowiązaną nie skutkuje automatycznie orzeczeniem zakazu, o którym mowa w zacytowanym przepisie. Orzeczenie tego zakazu jest uzależnione od wykazania winy osoby, której to zakaz ma dotyczyć oraz wystąpienia skutku będącego następstwem takiego zawinionego działania (zaniechania). W prawie cywilnym występują dwie postacie winy: wina umyślna i nieumyślna. Przy winie umyślnej sprawca ma świadomość szkodliwego skutku swojego zachowania i przewiduje jego nastąpienie, celowo do niego zmierza (dolus directus) lub co najmniej na wystąpienie tych skutków się godzi (dolus eventualis) Przy winie nieumyślnej sprawca wprawdzie przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, bądź też nie przewiduje możliwości nastąpienia tych skutków, choć powinien i może je przewidzieć. W obu tych formach mamy do czynienia z niedbalstwem (culpa). Przy orzekaniu zakazu Sąd bierze również pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli.
W ocenie Sądu zachowanie uczestniczki miało charakter zawiniony, a zawinienie to miało charakter rażącego niedbalstwa. W zw. z redakcją art. 373 ust. 1 p.u. zasadnie przyjmuje się, że podstawa do wydania zakazu, która opiera się na winie, występuje nie tylko wtedy gdy osoba, która ma zostać pozbawiona praw wymienionych w tym przepisie umyślnie dokonała czynności, o których w nim mowa, gdy działania te są następstwem jej niedbalstwa (zob. F. Zeldler [w] Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 6 do art. 373, str. 958). Wskazania wymaga fakt, iż chodzi tu o winę w braku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie określonym w ustawie. W nauce prawa powszechnie przyjmuje się, iż do okoliczności wyłączających winę można zaliczyć brak informacji o sytuacji stwarzającej obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z przyczyn niezależnych od dłużnika, np. wyjazdu za granicę czy z uwagi na ciężką chorobę.
W ocenie Sądu – w przypadku uczestniczki - żadna- tak z wyżej wskazanych okoliczności jak i o zbliżonym charakterze – nie zaistniała, a w każdym razie uczestniczka nie wykazała dowodowo żadnych okoliczności zwalniających ją od odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie, co więcej sama przyznała, odpowiadając na pytania pełnomocnika wnioskodawcy, iż spłacała zobowiązanie z tytułu umowy leasingu, uchylając się przy tym od regulowania należności publicznoprawnych, doprowadzając do wygenerowania zadłużenia w kwocie aż 997.377, 10 złotych. Uczestniczka zdawała sobie sprawę z ciążącego na niej obowiązku podatkowego, jednak świadomie się z niego nie wywiązywała. Nie bez znaczenia dla oceny stopnia winy jest także fakt, że uczestniczka pomimo uzyskiwania wysokich dochodów z prowadzonej działalności, nie podjęła żadnych działań by zahamować proces narastania zadłużenia. Jedyną próbę kontaktu z wierzycielem- wnioskodawcą podjęła w 2018 roku, kiedy to zobowiązanie oscylowało w granicy kwoty milionowej, a działalność była wygaszana.
W ocenie Sądu nawet stan zagrożenia utraty płynności finansowej, wskazywany przez uczestniczkę w zeznaniach, wątpliwy przy tym, z uwagi na analizę jej rocznych dochodów, nie mógł stanowić przesłanki usprawiedliwiającej zaniechanie w terminowym zgłoszeniu do Sądu wniosku o upadłość przedsiębiorcy, gdyż jest to okoliczność, która w żadnym wypadku nie wyłącza konieczności zachowywania rygorów związanych z prowadzeniem działalności, zważywszy, że jak wspomniano na wstępie, wskazywany przez nią kryzys w prowadzeniu działalności mający przypadać rzekomo na 2014 rok, nie znajduje odzwierciedlenia z zgromadzonych dokumentach, z których jednoznacznie wynika, jaka była sytuacja finansowa prowadzonego przez nią przedsiębiorstwa we wskazanym okresie. Wykazywany przez nią dochód za 2014 rok wynosił bowiem aż 560.397, 89 zł.
Ponadto wskazać należy, iż nie usprawiedliwia uczestniczki nieznajomość przepisów Prawa upadłościowego (i naprawczego), na co również powoływała się w swoich zeznaniach (cyt. „nie wiedziałam, że mogę złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości”, a co więcej „nie myślałam o tym”). Obowiązkiem przedsiębiorcy jest posiadanie wiedzy o powinnościach nakładanych przez niego przez przepisy ustaw w związku z prowadzoną działalnością. Działalność gospodarcza w założeniu powinna być prowadzona w sposób profesjonalny i zawodowy, przy zachowaniu należytej staranności, a złożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości jest wymogiem o charakterze zupełnie podstawowym. Podkreślić przy tym należy, że sankcja w postaci orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej ma m.in. odstraszać od zachowań, które stanowiłyby naruszenie prawa i zabezpieczać przed lekceważeniem prawnych rygorów prowadzenia działalności gospodarczej, zabezpieczać przed wyrządzeniem szkody wierzycielom, a wreszcie ma powodować wyeliminowanie z obrotu gospodarczego osób, które nie są w stanie sprostać podstawowym wymaganiom prowadzenia działalności gospodarczej ustanowionym w interesie każdego z uczestników obrotu gospodarczego. Samo postępowanie ma chronić nie tyle interesy wierzycieli konkretnego dłużnika, ale interesy wszystkich uczestników obrotu prawnego (zob. uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2002 r., P 12/01, OTK ZU 2002, Nr 4 A, poz. 50).
W ocenie Sądu, o tym czy i w jakim zakresie należy orzec zakaz, decydować powinien także skutek zawinionego działania, a zatem czy doszło do pokrzywdzenia wierzycieli (zob. F. Zedler [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 7 do art. 373 str. 959). Należy uznać zasadność wyrażanego w orzecznictwie poglądu, iż do pokrzywdzenia wierzyciela dochodzi nie tylko poprzez pomniejszanie majątku dłużnika, ale również w sytuacji, gdy co prawda do uszczuplenia majątku nie doszło, jednak wzrosła wartość niewykonanych zobowiązań (tak m.in. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 25 maja 2006r., sygn. VIII Ga 38/06).
W realiach niniejszej sprawy uczestniczka, po powstaniu niezaspokojonych w terminie wierzytelności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czy Urzędu Skarbowego, nie zgłosiła wniosku o ogłoszenie upadłości, co w konsekwencji prowadziło do powiększenia sumy zobowiązań. Pojawiły się bowiem kolejne wierzytelności, a nadto w dalszym ciągu rosły odsetki od istniejących kwot, co należy uznać za krzywdzące dla wierzycieli. Nie zachowała ona podstawowych reguł ostrożności wymaganych od osób prowadzących działalność gospodarczą, którzy powinni w taki sposób zorganizować przedsiębiorstwo, by działało w sposób nie narażający pozostałych uczestników obrotu gospodarczego na pokrzywdzenie. Osoby prowadzące działalność muszą bowiem posiadać kwalifikacje zawodowe i przestrzegać określonych wzorów zachowań. Natomiast osoby, które takich kwalifikacji nie posiadają winny być z obrotu gospodarczego wyłączone.
Nie zachowując rygorów związanych z obowiązkiem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, uczestniczka nie powinna prowadzić własnej działalności ani sprawować funkcji zawiązanych z zarządzeniem w spółkach, gdyż jej działanie narusza interesy wierzycieli, a także interesy wszystkich uczestników obrotu prawnego. Sąd- po przeprowadzeniu postępowania dowodowego- nie ma wątpliwości, że A. G. nie zastosowała się do spoczywającego na niej ustawowego obowiązku z art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego (i naprawczego), mając przy tym pełną wiedzę, że od końca 2012 roku nie są regulowane wymagalne, publicznoprawne zobowiązania wobec dwóch odrębnych wierzycieli. Niewątpliwa jest przy tym wina uczestniczki.
Odnosząc się do kwestii wnioskowanego okresu pozbawienia prawa prowadzenia działalności, pozbawiając uczestnika praw określonych w art. 373 ustawy na okres sześciu lat Sąd wziął pod uwagę z jednej strony okoliczności przytoczone wyżej, tj. zwłaszcza doprowadzenie przez dłużnika do olbrzymiego wzrostu zadłużenia, jak i czas trwania uchybienia w zakresie terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez uczestnika, co jak już wspomniano wyżej przemawia dobitnie za wyeliminowaniem uczestnika z obrotu w celach wychowawczych i prewencyjnych dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Orzeczeniu zakazu we wnioskowanym maksymalnym okresie według Sądu sprzeciwia się natomiast to, iż uczestniczka faktycznie zaprzestała prowadzenia działalności wraz z końcem 2018 roku, na co wskazała w swoich zeznaniach, a co znajduje potwierdzenie w dokumentach przedstawionych przez wnioskodawcę, z których wynika, że ostatnie nieuregulowane zobowiązanie pochodzi z grudnia 2018 roku, z terminem płatności do 25 stycznia 2019 roku. Nie bez znaczenia jest fakt, że inni wierzyciele nie zdecydowali się wystąpić z żądaniem orzeczenia zakazu wobec A. G., choć obiektywnie pozostają oni dotknięci skutkami jej działalności, co nie może pozostać bez wpływu na treść orzeczenia, skoro wśród kryteriów czasowego wymiaru zakazu, wskazanych w art. 373 ust. 2, wymienia się rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Należy uznać, że pozostali wierzyciele nie uważają się za pokrzywdzonych działalnością uczestnika na tyle, by którykolwiek z nich wystąpił z żądaniem orzeczenia zakazu prowadzenia działalności. Poza tym wierzyciele mogą przecież przerwać proces zadłużania takiego nierzetelnego przedsiębiorcy, skoro posiadają legitymację do składania wniosków o ogłoszenie jego upadłości. W okolicznościach przedmiotowej sprawy pomimo stale powiększającego się zobowiązania, przez okres sześciu lat, wnioskodawca z niejasnych przyczyn nie wystąpił z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, będąc przecież ustawowo zwolnionym od opłat sądowych.
Innymi kryteriami czasowego wymiaru zakazu są obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa dłużnika oraz rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. W tym zakresie, Sąd bazował na lakonicznych danych, ujętych we wniosku, a wskazujących na niewielką skuteczność wszczętych egzekucji administracyjnych. Ujawnione zadłużenie – ocenione jako znaczne – nie może jednak przesądzać o orzeczeniu zakazu w wymiarze maksymalnym. Sankcja ta jest bowiem zarezerwowana dla osób, które świadomą, wręcz przestępczą działalnością powodują straty milionowe w różnych sektorach obrotu gospodarczego. Tymczasem – w odniesieniu do osoby, która wiązała duże, choć złudne nadzieje, zapewnienia sobie – na skutek prowadzenia działalności gospodarczej - lepszego bytu, co w konfrontacji z rzeczywistością okazało się nie takie łatwe do osiągnięcia i co ostatecznie uświadomiła sobie uczestniczka zaprzestając prowadzenia działalności, wystarczające jest jej wyeliminowanie z obrotu na okres sześciu lat.
Mając na uwadze oczywistą sprzeczność interesów, w oparciu o zasadę za wynik sprawy przyznano wnioskodawcy od uczestniczki zwrot kosztów postepowania na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 376 ust. 1 zd. 3 p.u., o czym orzeczono w punkcie III orzeczenia. Decydujące dla oceny, kto przegrał sprawę zakazową, jest to, czy na skutek wniosku orzeczono zakaz, czy też wniosek oddalono. Mając na uwadze powyższe zasądzono od A. G. na rzecz Skarbu Państwa – Naczelnika Urzędu Skarbowego W. zwrot kosztów postępowania w kwocie 3600 złotych, którą to kwotę ustalono w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 5) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Nie budzi bowiem wątpliwości, iż sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, których dotyczą przepisy art. 373-377, należy zaliczyć do „spraw z zakresu postępowania upadłościowego”, a zatem stawka wynagrodzenia winna odpowiadać stawce minimalnego wynagrodzenia w sprawie o ogłoszenie upadłości. Dla uzasadnienia powyższej tezy wskazać należy, iż w postępowaniu w przedmiocie orzeczenia zakazu opartym w szczególności na przesłance określonej w art. 373 ust. 1 pkt 1), rozstrzyga się – podobnie jak w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości - o tym, czy zachodzą podstawy do złożenia przed przedsiębiorcę wniosku o ogłoszenie upadłości, przy czym zakres tego badania rozszerza się o to, czy taki wniosek został złożony terminowo i jakie były przyczyny i skutki uchybienia temu obowiązkowi. Zatem de facto aktywność zarówno sądu, jak i uczestników postępowania, czy też ich pełnomocników jest zatem nierzadko większa niż w sprawach o ogłoszenie upadłości.
Ponadto uczestniczkę należało obciążyć obowiązkiem zwrotu kwoty w wysokości 100 złotych tytułem opłaty sądowej od wniosku, od której ponoszenia wnioskodawca jest ustawowo zwolniony (zgodnie z art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych) oraz kwotą 500 złotych tytułem kosztów przewidzianego przepisami obwieszczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, które to koszty po prawomocności uzasadnianego postanowienia tymczasowo wykładane będą przez Skarb Państwa – kasę tutejszego Sądu, o czym orzeczono w punkcie IV orzeczenia.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów orzeczono, jak w sentencji postanowienia Sądu z dnia 03 grudnia 2019 roku.
Zarządzenie/ Sekretariat
1. Odnotować w kontrolce uzasadnień,
2. Odpis postanowienia doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy,
3. K.. 14 dni.
W., dnia 12 grudnia 2019 roku
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej
Data wytworzenia informacji: