Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., dnia 25 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu XI Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Anna Małecka

Protokolant:Maryna Adamska

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2016 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko D. M.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza strony powodowej (...) S.A. w W. na rzecz pozwanej D. M. kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt XI C 1029/15

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym dnia 20 stycznia 2015 r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym strona powodowa (...) S.A. w W. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej D. M. kwoty 1.487 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, iż dochodzi należności z tytułu składki ubezpieczeniowej ubezpieczenia za szkody związane z ruchem pojazdu za okres od dnia 24 czerwca 2012 r. do dnia 23 czerwca 2013 r. dotyczącego samochodu V. N. B.. Pozwana opłaciła składkę w kwocie 1.073 zł, następnie strona powodowa wezwała ją do zapłaty pełnej kwoty składki, lecz wezwanie to pozostało bezskuteczne.

W dniu 4 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym prowadzonym pod sygnaturą VI Nce 129371/15.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesionym dnia 28 lutego 2015 r. pozwana D. M. wniosła o oddalenie powództwa orz zasądzenie kosztów na swoją rzecz, wnosząc jednocześnie o wezwanie do udziału w sprawie K. D.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2015 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie stwierdził przekazał rozpoznanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Wrocławia-Fabrycznej wobec skutecznego wniesienie sprzeciwu i utratę mocy nakazu zapłaty w całości oraz.

W sprzeciwie złożonym dnia 3 października 2015 r. (k. 46) pozwana D. M. domagała się oddalenia powództwa, zarzucając nieistnienie roszczenie oraz wnosząc o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego K. D..

D. M. potwierdziła zawarcie umowy ubezpieczenia ze stroną powodową oraz wskazała, że zapłaciła wskazane w niej składki w całości. Jednocześnie podkreśliła, że umowę ubezpieczenie została zawarta za pośrednictwem K. D., prowadzącego agencję ubezpieczeniową. Pozwana udzieliła mu informacji o zdarzeniach ubezpieczeniowych zgodnie ze swoją wiedzą, lecz po ustaleniu przez K. D., iż dane Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego nie zawierają informacji o tych wypadkach, uległa sugestii agenta, który podawał jako korzystniejszą sytuację pomięcia informacji o niezarejestrowanych w (...) zdarzeniach i wyraziła zgodę na zaproponowaną treść umowy. Jednocześnie pozwana podniosła, że już przed złożeniem pozwu podjęła działania w celu ustalenia źródeł żądania zapłaty przez stronę powodową i nie uzyskała właściwych informacji, toteż strona powodowa miała świadomość, iż pozwana kwestionuje żądanie, lecz dokumenty złożone wraz z pozwem nie pozwalają na ustalenie podstaw żądania; równocześnie D. M. zastrzegła, iż wobec prezentowanej przed postępowaniem postawy, ewentualne dowody zgłoszone przez stronę powodową winny zostać uznane za spóźnione. Zdaniem pozwanej powódka nie potrafi wskazać podstaw swego roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. M. zawarła z (...) S.A. dnia 21 czerwca 2012 r. umowę ubezpieczenia OC, AC i NW samochodu V. N. B. o numerze rejestracyjnym (...) za okres od dnia 24 czerwca 2012 r. do dnia 23 czerwca 2013 r.

Umowa była zawierana za pośrednictwem agenta (...) S.A. K. D., prowadzącego działalność pod nazwą (...).

W polisie wskazano, iż wartość ubezpieczanego pojazdu wynosiła wówczas 19.600 zł. Składka miała być płatna w dwóch ratach – do dnia 59 czerwca 2012 r. i 20 grudnia 2012 r. Składka z tytułu ubezpieczenia autocasco w łącznej kwocie 1.073 zł miała być zapłacona w ratach: pierwsza rata w wysokości 537 zł i druga rata w kwocie 538 zł. W polisie wskazano, iż łącznie udzielone zniżki wyniosły 60%.

Pozwana poinformowała agenta, iż w okresie 3 lat poprzedzających zawarcie ubezpieczenia miały miejsce 4 wypadki ubezpieczeniowe, skutkujące powstaniem jej odpowiedzialności w zakresie ubezpieczenia Autocasco. K. D. dokonał sprawdzenia ilości zdarzeń ubezpieczeniowych, mających wpływ na wysokość przyszłej składki, kontaktując się telefonicznie z infolinią (...) M. (zapytanie zostało zapisane jako konsultacja numer (...)), gdzie uzyskał informację, iż w danych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego nie zostały odnotowane żadne szkody spowodowane przez D. M.. Informację o wypadkach ubezpieczeniowych zostały tam umieszczone później.

Ulegając sugestii K. D. D. M. w treści polisy podała, że przez okres 5 lat posiadała ubezpieczenie OC i AC pojazdów mechanicznych, a w okresie ostatnich 3 lat i 12 miesięcy ubezpieczenia nie miała żadnych szkód, zarówno w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jak i autocasco.

Polisa obejmowała oświadczenie ubezpieczającej, iż przyjmuje ona do wiadomości, że podane przez nią dane o przebiegu ubezpieczenia porównane zostaną z danymi zgromadzonymi przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny oraz że w przypadku ujawnienia informacji niezgodnych z podanymi w tej treści danymi (...) S.A. może przysługiwać dodatkowa składka oraz może to spowodować skutki prawne wynikające z ogólnych Warunków Umowy.

/dowód: 1. polisa numer (...) – k. 35-37,

2. potwierdzenie ubezpieczenia – k. 60-61,

3. mail z dnia 24.06.2015 r. – k. 68,

4. zeznania świadka P. G. – protokół rozprawy z dnia 17.12.2015 r., 00:10-00:41,

5. przesłuchanie pozwanej D. M. – protokół rozprawy z dnia 17.12.2015 r., 00:42-01:07./

Z kalkulacji składki wynika, że składka bazowa w wysokości 2.737,14 zł po zastosowaniu czynników zwiększających i zmniejszających stawkę składki została obliczona na kwotę 1.073 zł.

/dowód: kalkulacja składki – k. 38-39/

Po zawarciu umowy ubezpieczenia pojazdu przez D. M. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny udział (...) S.A. informacji, iż w dniach 9 lutego 2010 r., 21 marca 2011 r., 16 maja 2011 r. i 15 lutego 2012 r. miały miejsce zdarzenia ubezpieczeniowe, w czasie których D. M. była kierującym i poszkodowanym, nadto była sprawcą ostatniego zdarzenia, w następstwie którego wypłacono odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności cywilnej.

/dowód: pismo (...) z dnia 23.05.2013 r. – k. 40-44/

Pełnomocnik D. M. w piśmie z dnia 18 listopada 2013 r. skierowanym do (...) S.A. wskazywał na bezzasadność żądania oraz niewskazanie podstaw żądania dochodzonej kwoty.

W piśmie z dnia 20 grudnia 2014 r. pełnomocnik pozwanej podtrzymał wcześniej wyrażone stanowisko oraz wyjaśnił, że pozwana w chwili zawierania umowy udzieliła wszelkich niezbędnych informacji, K. D. sprawdzając ilość szkód kontaktując się z infolinią (...) M., gdzie uzyskał informację o braku szkód. Wobec posiadania przez ubezpieczającego całokształtu informacji w chwili zawarcia umowy żądanie zapłaty zwiększonej składki należy uznać za bezzasadne.

/dowód: 1. pismo pełnomocnika D. M. z dnia 18.11.2013 r. – k. 62-63,

2. pismo pełnomocnika D. M. z dnia 20.12.2014 r. – k. 64-66/

W wezwaniu z dnia 19 stycznia 2015 r. (...) S.A. wezwała D. M. do uiszczenia kwoty 1.970,45 zł, na którą składał się: kwota należności głównej w wysokości 1.487 zł i odsetki ustawowe w wysokości 483,45 zł; żądana należności stanowiła niepłaconą składkę za ubezpieczenie Autocasco samochodu V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) na podstawie umowy numer (...) dotyczącej ubezpieczenia za okres od dnia 24 czerwca 2012 r. do dnia 23 czerwca 2013 r.

/dowód: wezwanie z dnia 19.01.2015 r. – k. 17/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na nieudowodnienie przez stronę powodową (...) S.A. żądanej wysokości świadczenia, przy uwzględnieniu zgłoszonego przez pozwaną D. M. zarzutu nienależytej wysokości składki. Jednocześnie sąd przyjął, iż pozwana co do zasady zobowiązana była do uiszczenia na rzecz strony powodowej wobec zaistnienia przesłanek określonych w przepisie art. 816 k.c.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że w ocenie Sądu Rejonowego pozwana D. M. naruszyła obowiązek ubezpieczającego określony w przepisie art. 815 § 1 k.c., a tym samym nie uczyniła zadość obowiązkowi należytego współdziałania stron stosunku zobowiązaniowego (art. 354 k.c.). Zgodnie z art. 815 k.c. ubezpieczający obowiązany jest podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności, o które ubezpieczyciel zapytywał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy w innych pismach.

Wprawdzie pozwana podawała, że podała informacje przy zawieraniu umowy agentowi ubezpieczeniowemu. Lecz w ocenie Sądu Rejonowego nie może to być uznane za należyte spełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 815 § 1 k.c. W tym miejscu należy przytoczyć art. 758 § 2 k.c., w myśl którego do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie. Nie było wątpliwym, że K. D. był upoważniony do zawierania umów w imieniu (...) S.A. (skoro umowa zawarta za jego pośrednictwem jest podstawą roszczeń strony powodowej), lecz nie zostało wykazane, by był on również upoważniony do odbierania oświadczeń kierowanych do dającego zlecenie ubezpieczyciela. Zgodnie natomiast z art. 759 k.c. w razie wątpliwości poczytuje się, że agent jest upoważniony do (…) odbierania zawiadomień o wadach oraz oświadczeń dotyczących wykonania umowy, którą zawarł w imieniu dającego zlecenie, tymczasem oświadczenie o przesłankach wpływających na wymiar składki (które winny być uwzględnione już w polisie), nie należą do okoliczności dotyczących wykonania umowy.

Pozwana oraz zawnioskowany przez nią świadek podnosili, iż D. M. poinformowała K. D. o ilości zdarzeń ubezpieczeniowych w przebiegu ubezpieczenia autocasco, lecz z uwagi na uzyskanie przez niego informacji, iż Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny nie odnotował żadnej z tych szkód uległa sugestii agenta ubezpieczeniowego i wyraziła zgodę na wpisanie o treści polisy oświadczenia o braku jakichkolwiek szkód w okresie 5 lat poprzedzających zawarcie umowy. W opinii Sądu I instancji bez względu na przebieg rozmów między pozwaną a agentem ubezpieczeniowym K. D. oraz treść informacji, jakimi dysponował Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny pozwana udzieliła niegodnej z rzeczywistym stanem rzeczy informacji. Skoro bowiem pozwana miała świadomość zaistniałych zdarzeń komunikacyjnych nie zasługującym na uwzględnienie. Oczywistym jest, że brak danych w systemie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przekazany za pośrednictwem infolinii (...) M. nie może niwelować wiedzy pozwanej o szkodach likwidowanych w ramach jej ubezpieczenia autocasco. Również namowy agenta zainteresowanego, by pozwana zakupiła ubezpieczenie z niższa składką nie usprawiedliwiają podania niezgodnych z prawdą danych, zwłaszcza, że zapytanie sformułowane jest jednoznacznie i jego interpretacja nie budzi wątpliwości.

Przepis art. 816 k.c. stanowi, iż w razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki, poczynając od chwili, w której zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia. W razie zgłoszenia takiego żądania druga strona może w terminie 14 dni wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym.

Uprzednia wyższa szkodowość może być uznawane (zgodnie z prawidłami matematyki ubezpieczeniowej) za okoliczność, z którą może się wiązać większe prawdopodobieństwo powstania kolejnej szkody. Jako że pozwana podała inne dane przy zawieraniu umowy należy przyjąć, że okoliczności te zostały ujawnione już po jej zawarciu – to jest po otrzymaniu przez (...) S.A. zaktualizowanej informacji z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Dlatego też strona powodowa była co do zasady uprawniona do żądania uzupełnienia składki przez pozwaną.

Jednakże dowody przedstawione w sprawie nie pozwalają na ustalenie sposobu ustalenia podwyższonej składki i potwierdzenia poprawności wykonanych przez stronę powodową wyliczeń.

Sąd uznał, że w zakresie okoliczności ustalenia wysokości świadczenia strona powodowa nie udźwignęła ciężaru udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne. Podkreślić przy czym trzeba, że samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok SN z dnia 22.11.2001 r., sygn. I PKN 660/00, publ. Wokanda 2002/7-8/44). Zgodnie z art. 232 k.p.c. obowiązek wskazania dowodów obciąża przede wszystkim strony a w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Oznacza to, że ten, kto powołuje się na przysługujące mu prawo, występując z żądaniem obowiązany jest udowodnić okoliczności faktyczne uzasadniające to żądania. Chodzi tu o fakty, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, wykazujące istnienie prawa.

Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (wyrok SN z dnia 17.12.1996 r., sygn. I CKU 45/96, publ. OSNC 1997/6-7/76). Dopuszczenie dowodu z urzędu jest co do zasady prawem a nie obowiązkiem sądu. W związku z powyższym, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony przez strony nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów.

Przyjąć trzeba, że przepis art. 816 k.c. nie uprawnia ubezpieczyciela do arbitralnej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej. Zmiana ta może nastąpić jedynie w razie spełnienia określonej w tym przepisie przesłanki, a zasadność jej dokonania podlega kontroli sądu w procesie między ubezpieczającym a ubezpieczycielem, szczególnie, że zmiana „odpowiednia" to zmiana dostosowana do nowego stanu rzeczy, do okoliczności, które ujawniły się w czasie ubezpieczenia, a które nie były znane stronom w chwili zawierania umowy i ustalania wysokości składki.

Mając na uwadze, iż złożone dokumenty, w tym kalkulacja pierwotnej składki nie dają podstaw do kontroli sposobu wyliczenia kwoty dochodzonej pozwem, zaś pozwana kwestionowała obciążanie jej należnościami, których podstawy nie zostały ustalone, sąd ocenił żądanie jako nieudowodnione, szczególnie że brak było materiałów źródłowych pozwalających na obliczenie przez sąd należnej składni, w postaci choćby uregulowań obejmujących zasady jej naliczania.

Z tych względów sąd oddalił powództwo w całości i obciążył stronę powodową kosztami postępowania na rzecz pozwanej jako wygrywającej w oparciu o przepis art. 98 k.p.c.