Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

XV GC 1458/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy Wrocław Fabryczna we Wrocławiu z 2013-05-24

Sygn. akt XV GC upr 1458/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 maja 2013 roku

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej, Wydział XV Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Filip Wesołowski

Protokolant: Paulina Kałuska

po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2013 roku we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...)spółki z o.o. w K.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...)spółce z o.o. we W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 7515 zł (siedem tysięcy pięćset piętnaście złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 30 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 1500 zł kosztów procesu.

Sygn. akt XV GC upr 1458/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 lipca 2012 roku strona powodowa Przedsiębiorstwo (...)spółka z o.o. w J.(obecnie w K.) wniosła o zasądzenie od strony pozwanej Przedsiębiorstwa (...)spółki z o.o. we W.kwoty 7515 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że zawarła ze stroną pozwaną umowę, której przedmiotem było wykonanie prac budowlanych. Po wykonaniu robót została wystawiona faktura VAT na kwotę 37515 zł, która została częściowo zapłacona. Strona pozwana nie zapłaciła pozostałej kwoty (dochodzonej pozwem), mimo wezwania do zapłaty.

W dniu 1 sierpnia 2012 roku został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądzono kwotę dochodzoną pozwem i 1292 zł kosztów procesu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu. Przyznała, że łączyła ją ze stroną powodową umowa. Zarzuciła jednak, że roszczenie strony powodowej wygasło wskutek dokonanego jeszcze przed wszczęciem procesu potrącenia z wierzytelnością wzajemną (w wysokości 12379,95 zł) z tytułu kar umownych za opóźnienie w wykonaniu usunięcia usterek. Jednocześnie w przypadku nieskuteczności dokonanego potrącenia strona pozwana zgłosiła zarzut potrącenia kwoty 25885,35 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w oddaniu przedmiotu umowy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W ramach umowy nr (...)zawartej w dniu 29 października 2010 roku Przedsiębiorstwo (...)spółka z o.o. W.(zamawiający) zleciła wykonawcy A. Z., prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...)(obecnie Przedsiębiorstwo(...)spółka z o.o. w K.) kompleksowe wykonanie wszystkich sieci i przyłączy sanitarnych (z wyłączeniem sieci i przyłączy c.o.) wraz z opracowaniem dokumentacji powykonawczej i niezbędnymi pomiarami oraz próbami oraz wykonaniem robót pomocniczych i towarzyszących w ramach rozbudowy budynku leczniczo-biurowego na cele laboratoryjne Zakładu (...)we W.przy ul. (...)w zamian za wynagrodzenie w wysokości 305000 zł netto.

Faktury wykonawcy miały być płacone poleceniem przelewu na rachunek bankowy wskazany na fakturach w terminie 30 dni od daty przyjęcia faktur przez zamawiającego.

(dowód: bezsporne;

umowa z dnia 29.10.2010 roku z aneksem – k. 15-16 i 18;

zawiadomienie – k. 17)

W dniu 28 grudnia 2011 roku zamawiający i wykonawca podpisali protokół odbioru końcowego robót.

W dniu 29 grudnia 2011 roku został podpisany protokół odbioru finansowego zaawansowania robót, w którym określono wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym (rozliczenie końcowe) na kwotę 30500 zł netto.

(dowód: bezsporne;

protokół odbioru z dnia 28.12.2011 roku z załącznikami – k. 19-21;

protokół odbioru z dnia 29.12.2011 roku – k. 22-23)

W dniu 30 grudnia 2011 roku wykonawca wystawił fakturę VAT nr (...), w której obciążył zamawiającego kwotą 30500 zł netto (37515 zł brutto) z tytułu robót budowlanych do umowy (...). Termin płatności określono na dzień 29 stycznia 2012 roku. Faktura została zaakceptowana przez przedstawiciela zamawiającego w dniu 30 grudnia 2011 roku.

Do zapłaty z powyższej faktury VAT pozostała kwota 7515 zł.

(dowód: bezsporne;

faktura VAT – k. 24)

W piśmie z dnia 4 kwietnia 2012 roku zamawiający potwierdził istnienie roszczenia w wysokości 7515 zł.

W dniu 4 kwietnia 2012 roku zamawiający wystawił notę księgową nr (...), w której obciążył wykonawcę kwotą 19132,65 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu usunięcia usterek.

W dniu 4 kwietnia 2012 roku zamawiający złożył oświadczenie o potrąceniu wynikającej z noty księgowej kwoty 19132,65 zł z wierzytelnością wykonawcy w kwocie 7515 zł.

W dniu 14 maja 2012 roku wykonawca skorygował notę księgową nr (...) do kwoty 12379,95 zł.

(dowód: pisma z dnia 4.04.2012 roku – k. 25, 27 i 58;

nota księgowa – k. 26 i 61;

oświadczenie z dnia 4.04.2012 roku z dowodem odbioru – k. 59-60

korekta noty księgowej – k. 28)

W dniu 30 kwietnia 2012 roku wykonawca wezwał zamawiającego do zapłaty kwoty dochodzonej pozwem.

(dowód: wezwanie z dnia 30.04.2012 roku – k. 31-32)

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty zamawiający odmówił uregulowania należności powołując się na wygaśnięcie wierzytelności wskutek dokonanego potrącenia.

(dowód: pismo z dnia 8.05.2012 roku – k. 33-34)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa domagała się od strony pozwanej uregulowania niezapłaconej części należnego jej wynagrodzenia za wykonanie prac budowlanych.

Poza sporem w niniejszej sprawie było zawarcie przez strony umowy o wykonanie prac budowlanych. Bezsporne było także to, że stronie powodowej przysługiwało z tego tytułu od strony pozwanej roszczenie o zapłatę wynagrodzenia w wysokości 7515 zł.

Strona pozwana zarzuciła, że roszczenie strony powodowej wygasło wskutek dokonanego jeszcze przed wszczęciem procesu potrącenia z wierzytelnością wzajemną w wysokości 12379,95 zł z tytułu kar umownych za opóźnienie w wykonaniu usunięcia usterek. Jednocześnie w przypadku nieskuteczności dokonanego potrącenia strona pozwana zgłosiła zarzut potrącenia kwoty 25885,35 zł z tytułu kary umownej za opóźnienie w oddaniu przedmiotu umowy.

Tym samym istota niniejszego sporu sprowadzała się do skuteczności podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu potrącenia (a ściślej wygaśnięcia zobowiązania wskutek dokonanego potrącenia).

W ocenie Sądu zarzut potrącenia (wygaśnięcia zobowiązania wskutek potrącenia) był w niniejszej sprawie niedopuszczalny.

Przede wszystkim należy podkreślić, że sprawa niniejsza, w której strona powodowa domagała się zapłaty niezapłaconej części wynagrodzenia w kwocie 7515 zł, rozpoznawana była w postępowaniu uproszczonym, bowiem zgodnie z art. 505 1 pkt 1 k.p.c. przepisy o postępowaniu uproszczonym stosuje się w sprawach o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych.

Zgodnie z art. 505 4 §2 k.p.c. powództwo wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne, jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Przepis ten ogranicza dopuszczalność zgłaszania zarzutu potrącenia, zastrzegając, że jego podniesienie jest możliwe tylko wtedy, gdy roszczenie główne i roszczenie, z którego wynika zarzut potrącenia nadają się – w myśl art. 505 1 k.p.c. – do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Jeżeli więc zgłoszony zarzut potrącenia wynika z roszczenia, które nie nadaje się do rozpoznania w trybie uproszczonym, Sąd rozpoznaje powództwo główne, pomijając kwestie poruszone w zgłoszonym zarzucie potrącenia.

W niniejszej sprawie strona pozwana powoływała się na potrącenie wierzytelności w kwocie 12379,95 zł (ewentualnie w kwocie 25885,35 zł), której źródłem było roszczenie o zapłatę z tytułu kar umownych za opóźnienie. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że roszczenie to nie może być rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym. Trzeba przy czym zauważyć, że strona pozwana nie mogłaby przedstawić do potrącenia także jedynie części tej wierzytelności, bowiem zgodnie z art. 505 3 §3 k.p.c. jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym tylko wtedy, gdy postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów przytoczonych przez powoda.

Pozostaje jeszcze do rozstrzygnięcia kwestia, czy niedopuszczalność zarzutu potrącenia w postępowaniu uproszczonym, sformułowana w art. 505 4 §2 k.p.c., dotyczy także sytuacji, gdy oświadczenie o potrąceniu zostało złożone na etapie przedprocesowym (przed doręczeniem stronie pozwanej odpisu pozwu).

Należy podkreślić, że zarzut zgłoszony w procesie w związku z potrąceniem ma charakter zarzutu merytorycznego. Odróżnić przy tym trzeba czynność materialnoprawną, której celem jest lub było doprowadzenie do wygaśnięcia wzajemnego zobowiązania, od procesowego zarzutu potrącenia, mającego na celu oddalenie powództwa w całości lub części. Dokonanie potrącenia jest jednostronną czynnością materialnoprawną, do której dojść może w ramach postępowania sądowego, bądź też poza nim. W trakcie postępowania sądowego uprawniony może połączyć w jednym oświadczeniu obie czynności: złożenie oświadczenia woli o potrąceniu i zgłoszenie zarzutu potrącenia. Oświadczenie woli o potrąceniu wywołuje skutek prawny od chwili złożenia go w taki sposób, ażeby druga strona mogła się z nim zapoznać (art. 61 k.c.). Z momentem dojścia do adresata oświadczenia tego nie można bez jego zgody odwołać. Działa ono ex tunc, a więc ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe (art. 499 k.c.).

Okoliczność, że określona wierzytelność jest objęta postępowaniem sądowym, nie wyklucza – co do zasady – jej skutecznego potrącenia w jakiejkolwiek fazie tego postępowania. Inaczej jest w odniesieniu do zarzutu potrącenia. Jako czynność procesowa, polegająca na powołaniu się na pewien fakt i wynikające z niego skutki prawne, podlega ona normom postępowania regulującym do kiedy dane fakty mogą być przytaczane. Prawo procesowe może też przewidywać niedopuszczalność powoływania się w toku postępowania sądowego na pewne czynności materialnoprawne, czy też wprowadzać pewne ograniczenia co do dopuszczalności ich dokonywania, na przykład podnoszenia zarzutu potrącenia.

W ocenie Sądu wykładnia art. 505 4 §2 k.p.c. prowadzi do wniosku, że ustawodawca w przepisie tym zabronił pozwanemu nie złożenia oświadczenia o potrąceniu, lecz zgłoszenia procesowego zarzutu potrącenia, w tym zarzutu potrącenia już dokonanego, a więc zakazał powoływania się na umorzenie w całości lub części dochodzonej od niego wierzytelności w następstwie złożonego oświadczenia o potrąceniu. Stanowisko takie zajął także Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 13 października 2005 roku (III CZP 56/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 119).

Na taką wykładnię tego przepisu wskazuje także odmienna redakcja innych artykułów zakazujących potrącenia w kodeksie postępowania cywilnego, czyli art. 493 §3 (dotyczącego postępowania nakazowego) czy art. 479 14 §4 (dotyczącego postępowania gospodarczego). Zgodnie z art. 493 §3 k.p.c. do potrącenia mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami, o których mowa w art. 485 k.p.c. Zgodnie natomiast z obowiązującym do dnia 3 maja 2012 roku art. 479 14 §4 k.p.c. do potrącenia w toku postępowania mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami. W konsekwencji wobec użycia w powyższych przepisach zwrotu „do potrącenia (…) mogą być przedstawione tylko wierzytelności (...)”, zaś w art. 505 4 §2 k.p.c. zwrotu „zarzut potrącenia jest dopuszczalny, jeżeli roszczenie nadaje się (...)”, należy przyjąć, że w przepisach art. 493 §3 k.p.c. i art. 479 14 §4 k.p.c. chodzi o niedopuszczalność dokonywania potrącenia, czyli zakaz potrącania wierzytelności objętej pozwem. Drugi przepis natomiast zakazuje czegoś więcej, mianowicie nie pozwala na powoływanie się na potrącenie i stawianie z tego względu zarzutu potrącenia nawet wówczas, gdy oświadczenie o potrąceniu zostało złożone wcześniej, w szczególności jeszcze przed zawiśnięciem postępowania sądowego.

W tym miejscu można również powołać się na stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z dnia 28 lipca 2004 roku, P 2/04, OTK-A 2004, nr 7, poz. 72) wypowiedział się w sprawie konstytucyjności art. 505 4 §2 k.p.c. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis ten w zakresie, w jakim odnosi się do zarzutu potrącenia, nie jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał wskazał też na korzyści dla efektywności i szybkości postępowania sądowego, wynikające z ograniczenia zarzutu potrącenia w postępowaniu uproszczonym. Podkreślił też, że ograniczenie dopuszczalności zarzutu potrącenia w postępowaniu uproszczonym, a więc jednego ze środków obrony pozwanego, w pełni odpowiada ograniczeniom wynikającym z wąskiego określenia przedmiotu spraw dochodzonych w tym postępowaniu. Zakłada więc swoistą „równość broni" wobec żądań powoda, któremu pozwany może przeciwstawić jedynie zarzuty tej samej rangi. Tym samym to zrównoważenie pozycji procesowej stron jest wyrazem sprawiedliwości proceduralnej, gdyż wyznacza rodzaj i zakres dostępnych procesowo środków obrony ich praw i interesów na drodze sądowej.

Wskazać wreszcie należy, że niedopuszczalność zarzutu potrącenia w postępowaniu uproszczonym nie pozbawia strony pozwanej możliwości realizowania swoich roszczeń w innym postępowaniu. Nieuwzględnienie zarzutu potrącenia nie stanowi bowiem przeszkody w dochodzeniu wierzytelności objętej tym zarzutem w odrębnym postępowaniu. Tym bardziej nie ma takiej przeszkody w sytuacji, gdy Sąd z powodów formalnych w ogóle zarzutu potrącenia nie zbadał.

Zgodnie z art. 481 §1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Strona pozwana zobowiązana była do zapłaty wynagrodzenia w terminie wynikającym z zaakceptowanej przez stronę pozwaną faktury VAT, to jest w dniu 29 stycznia 2012 roku, a zatem od dnia 30 stycznia 2012 roku stronie powodowej należały się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Skoro zatem zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut potrącenia (wygaśnięcia zobowiązania wskutek potrącenia) był niedopuszczalny ze względu na ograniczenie proceduralne przewidziane w art. 505 4 §2 k.p.c., to Sąd pozostawił zarzut ten bez rozpoznania oraz na podstawie art. 227 k.p.c. oddalił powołane przez obie strony wnioski dowodowe (z zeznań świadków G. S., N. S. i G. K.) dotyczące istnienia wierzytelności przedstawionej do potrącenia, jako bezprzedmiotowe.

Skoro zatem roszczenie strony powodowej było właściwie bezsporne, a zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut potrącenia (wygaśnięcia zobowiązania wskutek dokonanego potrącenia) niedopuszczalny, to na podstawie art. 647 k.c., art. 481 k.c. oraz umowy łączącej strony orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Mając na względzie wynik sprawy stronie powodowej należał się zwrot kosztów procesu, na które złożyły się opłata sądowa od pozwu w kwocie 300 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 1200 zł, ustalone zgodnie z §2 i §6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. nr 163, poz. 1349).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Alina Kuczyńska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej
Osoba, która wytworzyła informację:  Filip Wesołowski
Data wytworzenia informacji: